Theo Đông y, trái quất có vị chua ngọt, tính ấm; vào 2 kinh tỳ và vị. Có tác dụng kiện tỳ, khoan trung hóa đàm (xúc tiến chức năng tiêu hóa, chống đầy tức); dùng chữa các chứng ho do phong hàn, vùng thượng vị đầy tức, đau dạ dày, bụng trướng nổi hòn cục, nôn mửa, chán ăn,... Sách Bản thảo cương mục của Lý Thời Trân viết: Trái quất có tác dụng chữa hung cách đầy tức, trừ phiền khát, giải chất độc của rượu, chống say rượu, trừ mùi hôi. Một kết quả nghiên cứu gần đây cho thấy: Tác dụng xúc tiến tiêu hóa của mứt quất, mạnh hơn cả vị thuốc sa nhân.

Món ăn - Bài thuốc

- Nước quất gừng: Quất 5 trái, gừng tươi 3 lát, đường đỏ 15g, sắc nước uống. Có tác dụng chữa cảm mạo, ho khan không đờm.

- Rượu khai vị: Dùng trái quất ngâm rượu. Mỗi 100g quả cần ngâm với 500ml rượu trắng (loại rượu tốt, trên 40 độ), lượng quả nhiều hơn thì thêm rượu theo tỷ lệ như vậy; ngâm khoảng 2 tuần là có thể dùng được. Hàng ngày trước mỗi bữa ăn uống 15-20ml rất tốt: Có tác dụng giúp ăn ngon miệng và chữa bụng trướng đầy, ấm ách khó tiêu.

- Quất ngâm đường: Trái quất 500g, thái lát, trộn đều cùng 500g đường kính trắng. Cho vào lọ, nắp kín, ngâm 2 tuần là có thể sử dụng. Mỗi ngày dùng 20-30ml nước cốt hoà với nước âm ấm, chia nhiều lần uống, liên tục vài ngày. Có tác dụng giảm cơn đau dạ dày, thượng vị đầy tức, ợ hơi, chán ăn; còn có tác dụng chữa ho khan, ngứa cổ.

- Trà quất: Trái quất 500g, thái thành lát, phơi hoặc sấy khô, cho vào lọ nút kín dùng dần. Hàng ngày dùng 20g quất khô, cùng chè xanh hoặc chè mạn, hãm nước uống trong ngày. Có tác dụng giải rượu, chữa đau họng, miệng khô, răng đau lưỡi tê.

Lương y HUYÊN THẢO