Bác sĩ Trương Thị Thảo, Trưởng Khoa Sản N2, Bệnh viện Từ Dũ, ngày 23/3 cho biết sản phụ ở huyện Nhà Bè vào viện tháng trước vì nhức đầu, đau bụng lâm râm, lúc thai 37 tuần. Bác sĩ ghi nhận tăng huyết áp, cho thuốc hạ áp, nằm theo dõi. Sau đó, chị đau bụng nhiều vùng thượng vị (vùng bụng trên, dưới mỏm xương ức), bên phải.

Siêu âm ghi nhận khoảng dịch ở bao gan - lớp màng bao bọc bảo vệ bên ngoài gan. Bác sĩ nghi ngờ có khoảng tụ máu dưới bao gan. Theo bác sĩ Thảo, tình trạng này rất hiếm gặp, tỷ lệ tử vong mẹ lên đến 86%. Nếu lớp bao bên ngoài gan bị vỡ, bác sĩ sẽ khó cứu được. Đứa bé trong bụng mẹ cũng có thể gặp nguy hiểm nếu không can thiệp kịp thời.

Hội chứng HELLP là một biến chứng sản khoa nguy hiểm của bệnh lý tiền sản giật, với ba dấu hiệu ở thai phụ gồm thiếu máu tán huyết, tăng men gan và giảm tiểu cầu. Hội chứng có thể gây suy chức năng gan, suy thận, suy hô hấp, xuất huyết phổi, phù phổi cấp, xuất huyết não... Ở thai phụ này, hội chứng HELLP làm phù gan, dẫn đến căng phồng bao gan, lá gan rỉ máu khó cầm.

"Điều cần làm là phải xử trí nhanh nhất, an toàn nhất cho cả mẹ lẫn con", bác sĩ Thảo nhận định. Bệnh viện Từ Dũ quyết định báo động đỏ liên viện đến bác sĩ chuyên về Gan Mật Tuỵ của Bệnh viện Chợ Rẫy trong đêm.

Bác sĩ Lê Thanh Hiền, người trực tiếp mổ bắt con, vào cuộc với tâm thế "các thao tác phải nhẹ nhàng nhất có thể". Chuyên gia này không cho phép ai được đụng vào vùng trên của ổ bụng, tránh gây tổn hại bao gan. "Màng bọc của gan rất mỏng, nếu rách vỡ lớp này thì không thể cầm máu được", bác sĩ Hiền nói. Khi ấy, bác sĩ quan sát thấy máu đang chảy rỉ rả từ gan.

Sau 5 phút, bé trai chào đời với cân nặng 2,3 kg. Trong khi ê kíp sản khoa khâu tử cung, khâu diện nhau bám, các bác sĩ Chợ Rẫy cũng kịp thời có mặt. Bác sĩ chèn 5 miếng gạc lớn vùng bao gan để cầm máu, khâu đóng bụng.

Sau một ngày theo dõi hậu phẫu tại Từ Dũ, sản phụ được chuyển sang Chợ Rẫy tiếp tục điều trị. Hiện, hai mẹ con đã khỏe mạnh đoàn tụ sau xuất viện, được theo dõi tái khám theo hẹn.

Theo bác sĩ Thảo, ngoài xuất huyết bao gan, tiền sản giật, sản phụ này còn có tình trạng nhau tiền đạo trung tâm, khiến cuộc mổ thêm nhiều nguy cơ. Nhau tiền đạo trung tâm tức là bánh nhau che kín một phần lỗ trong cổ tử cung. Đây là tai biến thai sản thường gặp, dễ gây tử vong cho mẹ và con nếu không xử trí kịp thời, chính xác.

"Tình trạng khẩn cấp, bác sĩ tập trung lao vào làm không kịp nghĩ ngợi gì, đến lúc làm xong mới thở phào nhẹ nhõm", bác sĩ Thảo nói. Hơn 30 năm làm việc ở bệnh viện, đây là lần đầu bác sĩ Thảo chứng kiến trực tiếp ca bệnh này.

Bác sĩ Trần Ngọc Hải, Phó giám đốc Bệnh viện Từ Dũ, nhận định bệnh nhân được cứu nhờ các bác sĩ phán đoán chuẩn xác, siêu âm chẩn đoán được tình trạng tụ máu dưới bao gan từ trước mổ. Quy trình báo động đỏ liên viện được kích hoạt đúng lúc, các bác sĩ Chợ Rẫy với tay nghề cao, phương tiện hồi sức tốt đã phối hợp điều trị kịp thời cho bệnh nhân.

Sản phụ cho biết đây là lần sinh con thứ ba. Hai lần trước chị sinh thường, không vấn đề gì. Trong thai kỳ lần này, chị xuất hiện tình trạng tăng huyết áp.

Theo bác sĩ Hải, những trường hợp chẩn đoán cao huyết áp trong thai kỳ, sản phụ được dặn dò tự theo dõi kỹ sức khỏe, đo huyết áp thường xuyên. Cần nhập viện ngay khi có dấu hiệu chuyển nặng như hoa mắt, nhức đầu (tăng áp lực nội sọ, nguy cơ tai biến), khó thở (phù phổi cấp), đau bụng vùng thượng vị bên phải (dấu hiệu xuất huyết gan), những đốm xuất huyết dưới da (do rối loạn đông máu), tiểu ít, tiểu không được (biến chứng của thận)...

Tụ máu dưới bao gan nên được nghĩ đến khi thai phụ có hội chứng HELLP và xuất hiện các triệu chứng đau thượng vị hoặc đau bụng trên bên phải, khởi phát đột ngột dữ dội, có thể lan ra sau lưng hoặc đau vai phải. Đôi khi kèm theo khó thở, chướng bụng, buồn nôn hoặc nôn và các dấu hiệu của mất máu cấp như da xanh, tụt huyết áp...

Lê Phương