Thời gian gần đây, một số khu dân cư ở Hà Nội, ngay cả các khu chung cư cao tầng cũng bị kiến ba khoang tấn công.
Nhiều người không biết cách xử lý ban đầu và điều trị kịp thời khiến tình trạng nặng, phải nhập viện cấp cứu.
Gây tổn thương nghiêm trọng
Kiến ba khoang (một số nơi còn gọi là kiến khoang, kiến kim, kiến lác, kiến gạo, kiến cong…) là loài côn trùng có màu là các khoang đen – vàng cam xen kẽ, có thân mình thon, dài 1 – 1,2cm, ngang 2 – 3mm. Kiến có 3 đôi chân, 2 đôi cánh, một đôi cánh dài mỏng trong suốt gấp lại gọn gàng, giấu bên dưới đôi cánh cứng ngắn, bay và chạy rất nhanh.
Kiến ba khoang thường sống ở các ruộng lúa, cỏ mục, vườn cây, bãi rác thải, công trình đang xây dựng… Chúng xuất hiện nhiều vào mùa mưa, khi độ ẩm cao, thuận lợi cho kiến phát triển. Kiến ba khoang ưa thích ánh sáng đèn ban đêm nên bay vào theo ánh đèn, đậu vào quần áo, khăn mặt, giường chiếu, chăn màn…
Chất độc trong cơ thể kiến ba khoang được giải phóng ra khi kiến bị tác động hoặc bị chà sát hoặc bị giết sẽ gây bỏng da. Ảnh minh họa.
Trong cơ thể kiến ba khoang có chứa độc tố Pederin (C24H43O9N), độc tính mạnh gấp 12 – 15 lần nọc của rắn hổ nhưng do lượng tiếp xúc nhỏ và chỉ ở ngoài da nên không đủ gây chết người như nọc rắn. Chất này chủ yếu gây bỏng da có thể nhầm với tổn thương trong bệnh zona thần kinh. Khi tiếp xúc với chất gây độc của kiến ba khoang nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nặng.
Vết thương do kiến ba khoang đốt có đặc điểm tổn thương thường xuất hiện ở các vùng da hở trên cơ thể như mặt, hai tay. Vết thương thành vệt dài hoặc thành đám. Ban đầu là những nốt ban đỏ rồi sưng lên thành mụn mủ có điểm lỏm màu trắng vàng ở giữa. Nếu không giữ gìn cẩn thận có thể bị loét, làm rỉ dịch. Vết thương thường đau rát, ngứa ngáy khó chịu, một số trường hợp có thể bị sốt, nổi hạch, biến chứng nhiễm trùng toàn thân.
Cách phòng tránh
Mọi người nên thường xuyên vệ sinh phòng ở sạch sẽ, thoáng mát. Buổi tối nên tắt các bóng điện có ánh sáng xanh, tím (bóng điện huỳnh quang, bóng tuyp…) thay vào đó là bóng điện có ánh sáng đỏ, vàng (đèn dây tóc). Trước khi đi ngủ, nên kiểm tra kỹ giường, gối, chăn, chiếu. Trước khi mặc quần áo cần giũ sạch xem có kiến ba khoang hay không.
Khi bị kiến ba khoang bò vào hoặc vô tình chạm phải kiến ba khoang, hãy lấy nước sạch mát rửa chỗ kiến bò vào, sau đó cho xà phòng rửa lại để làm trôi hết các dịch tiết của kiến. Lưu ý, phải hết sức nhẹ nhàng nếu không sẽ làm trầy xước hoặc vỡ vết thương. Sau đó, bôi hồ nước (có bán ở các hiệu thuốc) để làm dịu vết thương và sát khuẩn. Những ngày sau đó, tùy vào mức độ bị kiến đốt, có thể sử dụng một số loại thuốc bên cạnh việc bôi hồ nước đều đặn.
Cụ thể, nốt ban đỏ bị chuyển sang nốt mụn mủ, phồng rộp lên nên dùng thêm mỡ Oxyde kẽm, mỡ kháng sinh để bôi lên da. Nếu vết đốt có dấu hiệu lở loét, nhiễm khuẩn, bị rỉ mủ, hãy bôi thêm dung dịch xanh metilen 1%. Mỗi ngày nên bôi thuốc thành 2 lần, trước khi bôi, hãy rửa sạch vết thương với nước muỗi loãng (có bán ở các hiệu thuốc).
Viêm da do kiến ba khoang thường khỏi nhanh trong vòng 1 tuần nếu xử trí đúng cách. Sau khi xử lý ban đầu, người bệnh đến cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời, không nên tự điều trị để tránh các biến chứng nặng hơn.
Khi gặp kiến ba khoang tiếp xúc với cơ thể, không nghiền nát, chà xát kiến để tránh độc tố tiết ra. Khi bị dính chất độc, tránh gãi hay chà mạnh vùng da bị tổn thương. Không tiếp xúc các vùng da lành với nơi bị dính độc tố. Rửa sạch vết thương (nhất là ở vùng mắt) càng nhanh càng tốt khi bị dính chất độc, bôi thuốc, dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Bàn tay nếu lỡ đập chết kiến ba khoang cần rửa sạch bằng xà phòng, càng sớm càng tốt, để tránh độc tố kiến dính vào.
Khi da bị tổn thương tấy đỏ, lan rộng phải đi khám, không nên tự ý mua thuốc điều trị, bởi trong các loại thuốc bôi ngoài da có chứa Corticoid, chất giải độc tố… cần có bác sĩ chỉ định mới được dùng.
