Cuộc đua phát triển vaccine Covid-19 đã đạt được những bước ngoặt quan trọng. Chỉ trong chưa đầy một tháng, hai hãng dược lớn của Mỹ là Pfizer và Moderna thông báo về độ hiệu quả của sản phẩm. Tất cả đều đạt trên 90% tác dụng bảo vệ người dùng, vượt xa kỳ vọng của giới chuyên môn và cộng đồng. Nga cũng tuyên bố vaccine Sputnik V có hiệu quả trên 90%.

Tại Mỹ, chính phủ liên bang dự kiến chi trả cho việc phát triển, nhiều công ty cũng cam kết bán vaccine phi lợi nhuận bên cạnh các hãng khẳng định cần có lợi nhuận. Vì thế giá cả giữa các ứng viên vaccine rất chênh lệch.

AstraZeneca

Trong một cuộc phỏng vấn với truyền thông vào quý hai, đại diện hãng dược AstraZeneca lần đầu tiết lộ giá dự kiến của vaccine Covid-19 ChAdOx là 3-4 USD cho một mũi tiêm. Hãng được hưởng lợi từ Chiến dịch Thần tốc của chính phủ Mỹ. Nước này đã đầu tư 1,2 tỷ USD cho giai đoạn phát triển.

AstraZeneca nhấn mạnh đại dịch là vấn đề nghiêm trọng toàn cầu, ngụ ý việc định giá vaccine phải được thực hiện một cách có trách nhiệm. Trong cuộc họp báo hồi tháng 8, giám đốc điều hành tập đoàn, ông Pascal Soriot, lặp lại cam kết cung cấp vaccine với giá gốc trong thời gian dịch bệnh hoành hành.

Johnson & Johnson

Hồi tháng 8, gã khổng lồ dược phẩm tại Mỹ đã đạt được thỏa thuận cung cấp vaccine cho chính phủ Mỹ, giá khoảng 10 USD mỗi mũi vaccine. Với thỏa thuận hơn 1 tỷ USD, nước này sẽ mua vào 100 triệu mũi tiêm.

Johnson & Johnson cũng cam kết cung ứng vaccine phi lợi nhuận trong thời gian diễn ra đại dịch. Chính phủ Mỹ cũng có thể mua thêm 200 triệu liều tiêm theo một thỏa thuận riêng. Trước đó, công ty đã giành được hợp đồng 456 triệu USD tài trợ quá trình nghiên cứu và phát triển, mở rộng quy mô sản xuất.

Pfizer

Tháng 7 năm nay, Pfizer ký một thỏa thuận với chính phủ Mỹ, đồng ý bán vaccine với giá 39 USD một liều gồm hai mũi (19,5 USD một mũi). 500 triệu liều khác được thương lượng riêng theo các điều khoản.

Hôm 11/11, Ủy ban châu Âu dự kiến thảo luận hợp đồng mua 300 triệu liều vaccine của Pfizer và BioNTech. Hãng đặt mục tiêu đáp ứng 1,3 tỷ liều vaccine trong năm 2021.

Moderna

Trong bản công bố doanh thu quý II, Moderna tiết lộ vaccine mRNA-1273 sẽ có giá từ 32-37 USD một mũi (hai mũi khoảng 70 USD), khá cao so với các nhãn hàng đối thủ như Pfizer, Johnson & Johnson và AstraZeneca. Điều này khiến chuyên gia y tế công cộng lo ngại. Họ cho rằng con số 37 USD có thể gây khó khăn trong các cuộc đàm phán.

Moderna cho biết giá vaccine cao đột biến là do quy mô và thời gian của các đơn hàng. Giá này sẽ được áp dụng đối với Mỹ và một số quốc gia thu nhập cao mà công ty dự định ưu tiên cung cấp. Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến việc định giá thuốc hoặc vaccine, bao gồm thời gian điều chế, năng lực sản xuất, quá trình đệ đơn phê duyệt, nhu cầu y tế, sự hiệu quả và sức cạnh tranh.

Moderna nhắm mục tiêu vào thị trường Mỹ. Hãng phát triển mRNA-1273 với sự hỗ trợ của Viện Y tế Quốc gia, Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ.Vaccine nằm trong Chiến dịch thần tốc của chính quyền Tổng thống Donald Trump. Mỹ cũng tài trợ 2,48 tỷ USD cho dự án.

Vì vaccine Moderna có giá cao và hợp tác sản xuất với chính phủ Mỹ, các nước còn lại trên thế giới sẽ phải chờ đợi một thời gian mới được phân phối. Quốc gia thu nhập thấp có thể phải tìm kiếm nguồn vaccine khác.

SinoPharm

SinoPharm, công ty dược phẩm nhà nước Trung Quốc, đang phát triển song song hai loại vaccine, hợp tác với Viện Sinh phẩm Vũ Hán và Viện Sinh phẩm Bắc Kinh. Cả hai đều trong thử nghiệm giai đoạn 3, sử dụng công nghệ virus bất hoạt. Công ty cho biết sản phẩm có thể ra mắt thị trường trong tháng 12/2020. Tuy nhiên, giá dự kiến sẽ cao hơn nhiều so với các loại vaccine Covid-19 khác.

Trả lời phỏng vấn của truyền thông Trung Quốc hồi tháng 8, ông Liu Jingzhen, giám đốc điều hành SinoPharm, cho biết: "Chi phí dự kiến cho một mũi tiêm là vài trăm nhân dân tệ. Hai mũi phải có giá khoảng 1.000 tệ (145 USD)".

Ông cho rằng mức giá này "không quá đắt". Song trên thực tế, nó cao hơn đáng kể có với các đối thủ, kể cả Moderna.

Hai hãng dược khác ở Trung Quốc là CanSino và SinoVac hiện chưa công bố giá dự kiến của vaccine Covid-19.

Nga tiêm miễn phí

Đến nay, Viện Gamaleya chưa công bố giá chính thức của vaccine Sputnik V. Tuy nhiên hôm 24/7, Thị trưởng thành phố Moskva Sergei Sobyanin tuyên bố sẽ tiêm vaccine Covid-19 miễn phí cho người dân thủ đô. "Ngay khi vaccine sẵn sàng, chúng tôi sẽ khởi động một chiến dịch tiêm chủng. Việc tiêm phòng Covid-19 sẽ được tiến hành miễn phí tại tất cả các cơ sở y tế ngoại trú", ông nói.

Người đứng đầu Quỹ Đầu tư Quốc gia Nga, tài trợ cho các thử nghiệm hy vọng Nga sẽ sản xuất 200 triệu liều vaccine Covid-19 với các đối tác nước ngoài cuối năm 2020.

Thục Linh (Theo Observer, CNBC, Fortune, SCMP)