Hệ lụy do trì hoãn can thiệp sỏi túi mật

Ông N.V.C (73 tuổi, Hà Nội) có nhiều bệnh lý nền gồm tiểu đường, tăng huyết áp, tai biến mạch não di chứng yếu nửa người trái. Chính vì vậy, dù phát hiện sỏi túi mật từ 2 năm nhưng do không có triệu chứng nên ông C không điều trị. 

Gần đây, ông C đau bụng hạ sườn phải 1 tuần kèm theo sốt 38,5 độ, nên được gia đình đưa đến khám tại Bệnh viện Bạch Mai. Bệnh nhân được chẩn đoán viêm phúc mạc mật do viêm túi mật hoại tử do sỏi kẹt cổ túi mật, cùng các bệnh lý nền.

Các bác sĩ Khoa Phẫu thuật tiêu hóa - Gan mật tụy chỉ định phải mổ mở cấp cứu để cắt túi mật, mở ống mật chủ lấy sỏi, dẫn lưu đường mật. Sau mổ do tình trạng nhiễm trùng nặng nên ông phải nằm viện kéo dài trong 2 tuần.

Cũng tại đây, bà P.T.M (63 tuổi, Ninh Bình) phát hiện sỏi túi mật 2 năm trước, viêm tụy cấp cách đây 1 năm. Khi xuất hiện cơn đau bụng vùng hạ sườn phải 3 ngày, kèm theo sốt 38,5 độ C, vàng da tăng dần, bà M đến khám. Theo chẩn đoán của bác sĩ, bà M bị sỏi túi mật biến chứng gây tắc mật, nhiễm trùng đường mật do sỏi ống mật chủ, sỏi túi mật. 

Chính vì vậy, bà M phải 2 lần can thiệp để điều trị sỏi. Lần đầu, bà được nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP) để lấy sỏi ống mật chủ trước và đặt stent dẫn lưu đường mật. Ba ngày sau, bà M tiếp tục được phẫu thuật nội soi cắt túi mật, rồi ra viện sau mổ 3 ngày.

Theo TS. BS Nguyễn Ngọc Hùng, Khoa Phẫu thuật tiêu hóa - Gan mật tụy, BV Bạch Mai, sỏi túi mật rất thường gặp, ở Việt Nam gặp khoảng 8-10% dân số. Nhiều bệnh nhân khi được phát hiện mắc sỏi túi mật chưa có triệu chứng với tỷ lệ 22,6- 80%. Sỏi mật sẽ không hòa tan hoặc biến mất theo thời gian, khi đã hình thành sẽ tồn tại, tiến triển tăng, nguy cơ bị biến chứng lên tới 30,3%.

Triệu chứng phổ biến nhất là đau dưới sườn phải. Nếu không phát hiện, điều trị có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm túi mật cấp hoại tử, tắc mật, viêm tụy cấp, thấm mật phúc mạc, viêm phúc mạc mật... Cho đến gần đây, phẫu thuật cắt túi mật chỉ được thực hiện sau khi các triệu chứng hoặc biến chứng đã xảy ra, tuy nhiên khi đó hậu quả đã có thể rất nặng nề.

Can thiệp sớm, giảm biến chứng sỏi túi mật

Trả lời câu hỏi mà nhiều người bệnh đặt ra về việc có nên thực hiện phẫu thuật cắt túi mật do sỏi túi mật từ khi chưa có triệu chứng, BS. Nguyễn Huy Du, Khoa Phẫu thuật tiêu hóa - Gan mật tụy cho hay: Trước đây, việc cắt túi mật do sỏi khi chưa có triệu chứng không được khuyến cáo vì phẫu thuật có rủi ro nhất định do gây mê, kỹ thuật phẫu thuật liên qua đến chảy máu, rò mật, tổn thương đường mật... 

Ngoài rủi ro trong mổ, sau mổ cắt túi mật, người bệnh có thể gặp hội chứng đau bụng, khó tiêu, vàng da do sỏi ống mật chủ, hội chứng mỏm ống cổ túi mật, hẹp đường mật, rò mật… Tuy nhiên, những biến chứng này lại thường liên quan những khó khăn kỹ thuật khi mổ các trường hợp sỏi túi mật để muộn, hay gặp nhất là viêm túi mật cấp.

"Việc cắt bỏ túi mật ở những bệnh nhân sỏi không có triệu chứng gần như chắc chắn có thể thực hiện mổ nội soi, chỉ 1,5% phải chuyển mổ mở. Qua đó ngăn ngừa các nguy cơ liên quan đến mổ mở (đau, chậm phục hồi, thoát vị vết mổ, tắc ruột, không thẩm mĩ...) và làm giảm 33% nguy cơ tử vong so với mổ mở. Khi có triệu chứng và biến chứng, tỷ lệ chuyển mổ mở lên tới 26%", BS Du cho biết.

BS Hùng cũng cho hay vì trì hoãn điều trị ngay sau khi phát hiện sỏi túi mật, bệnh nhân C phải mổ mở, nhiễm trùng nặng. Còn bệnh nhân M có nhiều sỏi nhỏ đã xảy ra biến chứng viêm tụy trước đó nhưng không được điều trị nên sỏi đã rơi xuống ống mật chủ gây tắc mật và viêm tụy cấp lần 2. Bệnh nhân phải chịu can thiệp 2 lần. Các bệnh nhân này đều phải nằm viện dài ngày với chi phí rất tốn kém

"Nếu được điều trị phẫu thuật từ khi chưa có triệu chứng thì quá trình điều trị đã có thể đơn giản hơn nhiều và thường chỉ phải nằm viện 2-3 ngày. Tỷ lệ thành công của phẫu thuật cắt túi mật dự phòng rất cao 99,5%. Khoa Phẫu thuật Tiêu hóa - Gan mật tụy, Bệnh viện Bạch Mai đến nay cũng đã thực hiện an toàn hàng ngàn ca tương tự", BS Hùng cho biết.