TS Nguyễn Văn Lâm, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, số lượng 20 trường hợp trẻ bị viêm não Nhật Bản chỉ tính riêng trong 2 tháng qua.

Không may mắn, trong số các bệnh nhi đã và đang điều trị có khoảng 70% số trẻ phải gánh chịu di chứng nặng nề của bệnh.

6 ngày trước khi đến viện, bé trai Nguyễn Minh H., 6 tuổi, ở Hải Dương xuất hiện đau đầu nhiều, kèm theo sốt cao 38-42 độ, nôn, giảm ý thức, li bì, ngủ nhiều. Bệnh nhi được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương trong tình trạng đã hôn mê.

Sau khi tiến hành thăm khám, chọc dịch não tủy, làm các xét nghiệm, bác sĩ chẩn đoán trẻ bị viêm não Nhật Bản, được điều trị tăng áp lực nội sọ, thở máy.

Sau 4 ngày điều trị, hiện bệnh nhân vẫn đang thở oxy qua mặt nạ, chưa tỉnh và có biểu hiện tăng lực cơ toàn thân.

Gia đình cho biết biết, trẻ đã được tiêm phòng vắc xin theo chương trình tiêm chủng mở rộng nhưng không rõ đã tiêm phòng vắc xin viêm não Nhật Bản hay chưa.

Trường hợp khác là bé Trần Thanh T., 5 tuổi, ở Hải Phòng, đã nằm điều trị tại khoa Hồi sức tích cực, Trung tâm Bệnh nhiệt đới 3 tuần nay trong tình trạng phụ thuộc vào máy thở, liệt tứ chi, tiên lượng nặng.

Được biết, trước đó trẻ xuất hiện triệu chứng sốt cao, sốt từng cơn, kèm theo đau đầu, nôn nên được gia đình đưa vào viện Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng và được chẩn đoán mắc viêm não Nhật Bản.

Sau đó bệnh nhi xuất hiện tình trạng giảm ý thức, suy hô hấp, các bác sĩ đã tiến hành đặt ống nội khí quản và chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương.

Khai thác bệnh sử, mẹ bệnh nhi cho hay, trẻ được tiêm phòng 3 mũi viêm não Nhật Bản khi trẻ 2 tuổi nhưng từ đó đến nay chưa tiêm nhắc lại.

10-15% tử vong

TS Lâm nhấn mạnh, viêm não Nhật Bản là bệnh viêm cấp tính tổ chức não do virus viêm não Nhật Bản gây nên. Virus này trong các loài gia súc như lợn, ngựa và chim đây gọi là những vật chủ trung gian.

Khi muỗi đốt các loài động vật có mang virus, sau đó đốt sang người sẽ truyền virus viêm não Nhật Bản sang người. Muỗi truyền viêm não Nhật Bản là muỗi Culex có thói quen hoạt động mạnh vào lúc chập tối. Loại muỗi này có mật độ cao ở vùng đồng bằng và trung du và là trung gian chủ yếu truyền bệnh viêm não Nhật Bản ở nước ta.

Bệnh có thể diễn ra quanh năm nhưng cao điểm từ tháng 5 đến tháng 8, bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi song thường gặp nhất ở trẻ em độ tuổi từ 2 - 8 tuổi.

Viêm não Nhật Bản được xem là một trong những bệnh nguy hiểm, có tỉ lệ tử vong cao chiếm 10-15%, đặc biệt cao trong 7 ngày đầu.

Tỉ lệ di chứng khi mắc viêm não Nhật Bản khá cao. Nếu bệnh nhân bị co giật, thở máy, trường hợp may mắn thoát cơn nguy kịch cũng có nguy cơ để lại các di chứng nặng nề như liên quan đến vận động, suy nghĩ… phải tập phục hồi chức năng rất vất vả hoặc mất khả năng giao tiếp, giảm hoặc mất khả năng lao động, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Theo TS Lâm, hiện nay đa số trẻ đã được tiêm phòng đầy đủ nhưng vẫn còn nhiều trường hợp trẻ mắc bệnh do sức đề kháng kém, chưa tiêm vắc xin phòng bệnh, tiêm không đủ số mũi hoặc không được nhắc lại định kỳ.

“Các bà mẹ có con lớn tuổi mắc viêm não Nhật Bản hầu hết đều cho rằng con đã được tiêm phòng tiêm phòng 3 mũi đầy đủ đến 2 tuổi. Nhưng đây là quan niệm sai lầm khiến gia tăng trẻ lớn mắc bệnh. Các bậc cha mẹ nên tiêm phòng cho con mình đầy đủ và tiêm nhắc lại 3-5 năm một lần đến năm 15 tuổi để duy trì lượng kháng thể bảo vệ”, TS Lâm lưu ý.

Đến nay, chưa có thuốc đặc trị viêm não, việc điều trị chủ yếu giải quyết các triệu chứng.

Dấu hiệu viêm não Nhật Bản

Triệu chứng đầu tiên của bệnh thường bao gồm sốt, đau đầu, buồn nôn, nôn. Ngoài ra có thể có các biểu hiện của nhiễm virus nói chung như mệt mỏi, ớn lạnh.

Những trường hợp bệnh nặng có thể có các biểu hiện: Co giật, giảm khả năng nhận thức: trẻ thay đổi tính nết, la hét, kích động hoặc sững sờ, không nhận ra bố mẹ, nói nhảm, hôn mê. Rối loạn vận động: liệt tay, chân hoặc nửa người, co cứng, xoắn vặn.

Để phát hiện sớm các trường hợp trẻ bị viêm não, bác sĩ khuyến cáo cha mẹ cần đặc biệt lưu ý đến các triệu chứng như: Sốt rất cao kèm đau đầu, uống hạ sốt không hạ, buồn nôn và nôn ngay cả khi không đúng bữa ăn, cơ thể kích thích, vật vã…

Cách phòng tránh bệnh viêm não Nhật Bản hiệu quả nhất là tiêm vắc xin, hiện đã được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng ở tất cả các tỉnh thành trên cả nước.

Tiêm mũi 1 khi trẻ đủ 12 tháng; Mũi 2: 1-2 tuần sau mũi 1; Mũi 3: 1 năm sau mũi 2. Sau đó nhắc lại 3 – 5 năm một lần đến khi trẻ đủ 15 tuổi.

Ngoài ra, cần cho trẻ ăn uống hợp vệ sinh, nâng cao thể trạng, nằm màn tránh muỗi đốt, giữ vệ sinh môi trường nơi ở thông thoáng, sạch sẽ.

Thúy Hạnh