Tiến sĩ Lê Quốc Hùng, Trưởng Khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy, chia sẻ tại Lễ phát động tuần lễ truyền thông phòng chống kháng thuốc diễn ra cuối năm 2020, thuốc kháng sinh chiếm khoảng 20% tổng chi phí các loại thuốc điều trị tại bệnh viện. Mỗi năm bệnh viện chi trả khoảng 350 đến 400 tỷ cho thuốc kháng sinh. Từ năm 2010, bệnh viện bắt đầu triển khai chương trình quản lý kháng sinh, giúp chi phí thuốc giảm dần mỗi năm.

Vi khuẩn đề kháng kháng sinh là vấn đề cấp bách mang tính toàn cầu, do thói quen sử dụng kháng sinh bừa bãi, không hợp lý. Các bệnh truyền nhiễm, đặc biệt nhiễm khuẩn bệnh viện, nằm trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu.

Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ vi khuẩn đa kháng kháng sinh cao nhất thế giới, làm tăng gánh nặng kinh tế xã hội.

Trước thực trạng này, các bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy thu thập số liệu vi sinh, phân tích độ nhạy, kháng của các kháng sinh, xuất bản sách "Hướng dẫn sử dụng kháng sinh" lần một. Bệnh viện xây dựng bảng phân tầng nguy cơ nhiễm khuẩn, phác đồ điều trị, nghiên cứu kháng sinh dự phòng trước phẫu thuật, huấn luyện kiểm soát nhiễm khuẩn chuẩn cho nhân viên, thành lập nhóm kiểm tra ngẫu nhiên sử dụng kháng sinh trong điều trị...

Bệnh viện ứng dụng công nghệ thông tin vào chương trình quản lý kháng sinh nhằm giúp các bác sĩ tránh sai sót và thống kê phân tích số liệu cần thiết. Các bác sĩ đánh giá tỷ trọng dùng kháng sinh ở từng đơn vị lâm sàng, đặc biệt chú ý tới các loại kháng sinh "đại bác" và xu hướng sử dụng kháng sinh qua các năm. Bệnh viện tổ chức hoạt động bình toa thuốc, bệnh án định kỳ để rút kinh nghiệm chuyên môn.

"Theo thời gian, nhận thức của nhân viên y tế về mối hiểm họa do sự đề kháng kháng sinh của vi khuẩn có sự thay đổi rõ rệt", bác sĩ Hùng chia sẻ. Ban đầu lãnh đạo các khoa không quan tâm, không tham gia hoạt động. Hiện nay, lãnh đạo các khoa chủ động tham gia họp quản lý sử dụng kháng sinh hàng tháng. Các bác sĩ, đặc biệt là khối ngoại khoa tin tưởng áp dụng sách hướng dẫn.

Phó giáo sư Phạm Thị Ngọc Thảo, Phó Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy, đánh giá sau hơn 10 năm triển khai, chương trình quản lý kháng sinh giúp tăng tỷ lệ kháng sinh dự phòng hợp lý, tăng gửi mẫu cấy bệnh phẩm trước kháng sinh, giảm sử dụng kháng sinh không cần thiết, giảm tỷ suất nhiễm khuẩn bệnh viện hàng năm, giảm tỷ lệ kháng thuốc...

Theo bác sĩ Thảo, vẫn còn nhiều thách thức phải đối mặt như tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện do tác nhân đa kháng thuốc còn cao, xuất hiện những chủng toàn kháng, thuốc kháng sinh mới, tình trạng quá tải bệnh viện, cơ sở hạ tầng xuống cấp, ý thức của nhân viên y tế và thân nhân trong công tác phòng và chống nhiễm khuẩn một số nơi còn chưa cao...

Bác sĩ Hùng phân tích, về bản chất, những thành công tại Chợ Rẫy chỉ là điều chỉnh lại những việc còn chưa đúng. Việc sử dụng kháng sinh tại bệnh viện còn tồn tại một số vấn đề như chọn lựa kháng sinh điều trị khởi đầu theo kinh nghiệm không thống nhất, hướng dẫn phân loại bệnh khác nhau giữa các chuyên khoa, không thực hiện xuống thang kháng sinh, sử dụng kháng sinh không đúng liệu trình...

Năm 2020, Bệnh viện Chợ Rẫy biên soạn lại và xuất bản sách "Hướng dẫn sử dụng kháng sinh" trên cơ sở cập nhật các tài liệu, số liệu mới. Bệnh viện tiếp tục quản lý sử dụng kháng sinh hợp lý, nghiên cứu, thực hiện những chính sách mới trong việc duy trì, nâng cao "tuổi thọ" của kháng sinh, ví dụ chiến lược "xoay vòng kháng sinh".

Chợ Rẫy là bệnh viện đa khoa hạng đặc biệt thuộc Bộ Y tế. Hiện bệnh viện có 5 trung tâm, 55 khoa phòng, hơn 3000 nhân viên y tế, khám chữa bệnh cho 2.800-3.000 bệnh nhân nội trú và 5.000-6.000 bệnh nhân ngoại trú mỗi ngày.

Lê Phương