Đái tháo đường trẻ hoá

Tại buổi sinh hoạt thường kỳ của CLB bệnh nhân đái tháo đường nhân ngày thế giới phòng chống bệnh đái tháo đường 14/11, TS Nguyễn Quang Bảy, Trưởng khoa Nội tiết – Đái tháo đường, BV Bạch Mai cho biết, đái tháo đường type 2 trước đây gặp chủ yếu ở lứa tuổi sau 40 nhưng nay gặp rất nhiều ở người trẻ, đặc biệt có nhiều trẻ em dưới 18 tuổi.

Mới đây, BV Bạch Mai tiếp nhận bệnh nhi 13 tuổi đến khám và điều trị áp xe gan do điều trị tuyến dưới không thuyên giảm. Khi xét nghiệm đường huyết, bác sĩ phát hiện chỉ số cao vọt với chẩn đoán mắc đái tháo đường type 2 nhưng trước đó không hề hay biết.

Trường hợp khác là nam sinh 16 tuổi ở Hà Nội cũng đang phải điều trị tại khoa Nội tiết – Đái tháo đường do đường huyết quá cao. Gia đình cho biết, từ nhỏ, cháu bé đã ăn tốt, ngủ tốt nên béo phì, hiện cân nặng lên tới 88 kg.

Cháu đã được chẩn đoán mắc đái tháo đường type 2 trước đó, đã điều trị theo đơn, gia đình cũng chú ý chuẩn bị cơm cho con tới trường nhưng sau khi chơi thể thao, cháu đói quá không chịu được nên lại tiếp tục mua đồ ăn nên cân nặng tăng dần đều, khó kiểm soát đường huyết.

Trước đó, BV Nhi TƯ điều trị tiểu đường type 2 cho bé gái Nguyễn Thị Thu H. mới 13 tuổi. Từ nhỏ, bé gái đã thích uống nước ngọt, uống đều đặn hàng ngày nên lớn lên, cân nặng tăng nhanh ở mức béo phì. Khi đến BV khám, chỉ số glucose trong máu của bệnh nhi lên tới 11 mmol/lít, trong khi ở mức 6,5 đã được chẩn đoán mắc tiểu đường.

Đến nay, bệnh nhi nhỏ tuổi nhất được phát hiện mắc tiểu đường type 2 là một bé trai mới 9 tuổi ở Hà Nội. Cháu bé có kèm theo tình trạng thừa cân, béo phì, chỉ số đường huyết trong máu lên tới gần 15 mmol/lít.

Theo TS Bảy, nguyên nhân khiến nhiều bệnh nhi mắc đái tháo đường là do tỉ lệ béo phì ngày càng tăng, kết hợp với một số yếu tố di truyền, ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, do lối sống lười vận động, dành quá nhiều thời gian xem tivi, điện thoại, máy tính...

Hiện Việt Nam được xếp nằm trong 10 quốc gia có tỉ lệ gia tăng bệnh nhân đái tháo đường cao nhất thế giới, với trên 3,35 triệu bệnh nhân.

Tuy nhiên đây chỉ là những con số bề nổi, theo ước tính vẫn còn 63% bệnh nhân tiểu đường chưa được chẩn đoán trong cộng đồng. Thậm chí, ngay những bệnh nhân được chẩn đoán bệnh, chỉ có 30% tuân thủ phác đồ điều trị, gây ra gánh nặng rất lớn cho gia đình, xã hội.

Tiến triển nặng và nhiều biến chứng

Trong khi đó, việc điều trị bệnh cho trẻ đái tháo đường type 2 không hề đơn giản, đây là bệnh mãn tính cần điều trị suốt đời. Bệnh nhân ngoài dùng thuốc sẽ phải áp dụng chế độ ăn uống kiêng khem cực kỳ nghiêm ngặt. Nhưng với trẻ em, ăn kiêng quá mức sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Não trẻ cần lượng đường nhất định, nên khi hạ đường huyết sẽ làm ảnh hưởng trực tiếp đến não.

Các nghiên cứu gần đây cũng cho thấy, đái tháo đường ở người trẻ thường các biến chứng sẽ tiến triển nặng hơn, thời gian dẫn đến biến chứng sớm hơn và tỉ lệ có biến chứng nhiều hơn so người lớn tuổi, gây khó khăn trong điều trị.

Để phát hiện sớm trẻ mắc đái tháo đường, TS Bảy khuyến cáo cha mẹ cần quan tâm đến con, khi thấy trẻ thường xuyên khát nước và đi tiểu nhiều là một trong những triệu chứng điển hình của bệnh đái tháo đường ở trẻ em.

Nguyên nhân là do đường bị tích tụ nhiều trong máu khiến thận phải làm việc liên tục ở cường độ cao để có thể lọc và hấp thụ hết lượng đường bị dư thừa.

“Với những trẻ béo phì, nếu vùng sau gáy hoặc ở nách có đám da đen sần cũng là một trong những dấu hiệu cảnh cần theo dõi đái tháo đường”, PGS Bảy nói thêm.

Các bác sĩ khuyến cáo, dinh dưỡng và vận động là 2 phương pháp cực kỳ quan trọng để phòng tránh đái tháo đường. Liên đoàn đái tháo đường thế giới cho biết, 50% bệnh nhân đái tháo đường và 90% bệnh nhân đái tháo đường type 2 là có thể phòng ngừa được bệnh bằng thay đổi lối sống, tăng cường vận động, kiểm soát cân nặng và chế độ ăn.

Để phòng tránh đái tháo đường ở trẻ, cha mẹ đừng bắt trẻ ăn nhiều, hãy bỏ suy nghĩ muốn con thật béo, chú ý kiểm soát cân nặng và chế độ ăn của trẻ và đừng để trẻ ngồi một chỗ quá lâu.

                                                                                                      Thúy Hạnh