Bà Lê Thị Thu, đại diện Tổ chức Health Bridge tại Việt Nam, cho biết để duy trì sản lượng thuốc lá và tăng trưởng lợi nhuận khi chính phủ các nước thực hiện giải pháp phòng chống tác hại thuốc lá, ngành công nghiệp này đã tìm kiếm người thay thế là giới trẻ. 58% người sử dụng thuốc lá điện tử là người hút mới.

Thống kê cho thấy người trẻ (14-30 tuổi) đã sử dụng thuốc lá điện tử thì nguy cơ bắt đầu hút thuốc lá thông thường cao hơn 4 lần so với nhóm không dùng thuốc lá điện tử. 70% người thử một điếu thuốc và trở thành người hút thuốc hàng ngày do nicotine - chất gây nghiện có trong thuốc lá.

Thực tế, ngành công nghiệp thuốc lá thực hiện chiến lược phát triển sản phẩm nhắm đến giới trẻ như: thiết kế sản phẩm bắt mắt, nhỏ gọn, đóng gói như kẹo, nhiều hương vị, giá rẻ... Ngoài ra còn sử dụng giới trẻ, người nổi tiếng quảng cáo thuốc lá, đồng thời bán qua các trang thương mại điện tử. Đặc biệt, họ còn che đậy bản chất thực có hại của thuốc lá nhằm đánh lừa người sử dụng.

Ở Việt Nam, thuốc lá điện tử đang được quảng cáo khá phổ biến trên mạng xã hội. Theo một báo cáo rà soát tin tức về thuốc lá và phòng chống tác hại thuốc lá trên các kênh truyền thông Internet tại Việt Nam, cho thấy: Trong vòng 3 tháng (7-9/2019) có tới hơn 61.000 tin, bài đăng liên quan đến thuốc lá điện tử; trong đó 99% tin bài được đăng trên mạng xã hội Facebook; nội dung thông tin chủ yếu là mua bán, quảng cáo, review kinh nghiệm sử dụng.

Bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm, Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam cho biết xu hướng sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh, cụ thể trong nhóm 13-15 tuổi đều có xu hướng tăng nhanh, cả ở nam và nữ.

Ở Mỹ từ năm 2011 đến 2018 số lượng sử dụng thuốc lá điện tử ở thanh thiếu niên đã tăng từ 1,5% lên mức 27,5%. Từ năm 2017- 2018 việc sử dụng thuốc lá điện tử đã tăng 135% ở học sinh THPT. Các nước châu Âu như Italy, Romania... hay khu vực Tây Thái Bình Dương như Campuchia, Lào... thì con số này cũng tăng.

Tại Việt Nam, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử tăng lên 2,6% vào năm 2019, trước đó chỉ 0,2%. Thực tế cho thấy sử dụng thuốc lá điện tử ở Việt Nam có xu hướng gia tăng ở các thành phố lớn, trong nhóm mức sống khá và trong giới trẻ.

Ông Lâm cho biết, thuốc lá điện tử có tác hại với sức khỏe con người; chứa nicotine là chất gây nghiện mạnh và gây hại cho sức khỏe đặc biệt là trẻ em, vị thành niên và phụ nữ có thai. Các chất độc được thấy trong dung dịch điện tử và trong khói. Vì vậy, loại thuốc lá này có hại cho cả người dùng và người xung quanh.

Thuốc lá điện tử rất hấp dẫn với trẻ em và vị thành niên, tăng nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá. Rất nhiều loại sản phẩm với đặc tính thiết kế khác nhau; dễ bị can thiệp thay đổi bởi người dùng và đặc biệt nguy cơ trộn lẫn ma túy. Tiếp xúc lâu sẽ tăng nguy cơ gây các bệnh như ung thư, tim mạch, hô hấp và các bệnh nguy hiểm khác.

Theo CDC Mỹ, tính đến giữa tháng 2, tại Mỹ có hơn 2.800 trường hợp bị hội chứng tổn thương phổi cấp do thuốc lá điện tử. 68 ca tử vong đã được xác nhận tại 29 tiểu bang. 15% số ca nhập viện dưới 18 tuổi, 37% từ 18-24 tuổi.

Đại diện Quỹ Phòng chống Tác hại thuốc lá cũng cho biết các sản phẩm thuốc lá mới đang nhắm vào giới trẻ để tạo ra một thế hệ nghiện thuốc lá mới. Tỷ lệ đang sử dụng thuốc lá điện tử ở Việt Nam còn chưa cao nhưng với xu hướng gia - tăng sử dụng ở Việt Nam và trên các nước, đặc biệt tăng tỷ lệ sử dụng trong thanh thiếu niên như Mỹ, Romania, Italy... cho thấy Việt Nam cần khung pháp lý nhằm kiểm soát các sản phẩm này.

Các chuyên gia nhận định, hiện tại, chưa có thị trường thuốc lá điện tử tại Việt Nam, chủ yếu là buôn bán trôi nổi qua hàng xách tay và qua internet. Do đó sẽ rất khả thi khi ban hành quy định cấm trước khi các sản phẩm này được sử dụng rộng rãi trên thị trường.

Lê Nga