Không lơ là với dấu hiệu của bệnh sỏi thận 

Bệnh nhân N.H.N (48 tuổi) tới viện trong tình trạng cấp cứu do sốt cao, kèm đi tiểu đục và đau tức vùng bụng trái. Bệnh nhân được chẩn đoán sỏi ứ mủ thận do sỏi san hô hai bên thận.

Theo TS, BS Nguyễn Đình Liên, Trưởng khoa Phẫu thuật thận tiết niệu và nam học, Bệnh viện E cho biết, trường hợp bệnh nhân này biết bệnh từ lâu nhưng không chịu điều trị dẫn tới thận trái đã giãn mỏng gây mất hoàn toàn chức năng.

"Chúng tôi đã từng khám cho một số bệnh nhân được chẩn đoán sỏi thận phải can thiệp mổ. Tuy nhiên do tâm lý e ngại phải can thiệp phẫu thuật, nhiều người chọn phương pháp điều trị theo thuốc nam. Sau khoảng 5-6 tháng bệnh nhân quay lại khám 2 quả thận đã mất chức năng hoàn toàn, có chỉ định phải ghép thận", bác sĩ Liên tiếc nuối nói. 

Trong giai đoạn dịch vừa qua, có nhiều người dù có triệu chứng của bệnh sỏi thận nhưng lại trì hoãn đi khám mà tự điều trị tại nhà.

Trường hợp mới đây nhất là một bệnh nhân nam bị đau vùng lưng hai bên. Khi sốt cao liên tục, phù toàn thân, bệnh nhân tới viện thì đã muộn. Bệnh nhân bị suy thận cấp do sỏi niệu quản 2 bên. Sau khi mổ cấp cứu, khả năng phục hồi chức năng của 2 thận rất kém.

Bác sĩ Liên cho biết, bệnh lý thận trong những năm gần đây có sự gia tăng. Có nhiều yếu tố khiến cho các bệnh lý về thận ở Việt Nam gia tăng. Việt Nam nằm trong khu vực địa lý thuộc vành đai sỏi. Cho nên nguy cơ trong dân số bị sỏi thận rất cao chiếm từ 12-14% dân số.

Bên cạnh đó, hiện nay, y tế phát triển việc chẩn đoán bệnh lý sỏi thận có thể phát hiện ở tuyến cơ sở. Đây cũng là lý do khiến cho số bệnh nhân phát hiện sỏi thận và bệnh lý về thận tăng lên rất nhiều.

"Tại Việt Nam không có thống kê cụ thể về bệnh lý sỏi thận. Tuy nhiên, tỷ lệ mổ bệnh lý sỏi tiết niệu tại các bệnh viện lớn thông thường chiếm gần 50% bệnh lý tiết niệu", bác sĩ Liên cho hay. 

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra sỏi thận như: Dị dạng đường tiết niệu, rối loạn chuyển hóa gây tăng can-xi máu, can-xi niệu; thay đổi pH nước tiểu, cường tuyến cận giáp... Trong đó, yếu tố cơ địa, yếu tố gia đình, một số người liên quan tới yếu tố chuyển hóa, môi trường lao động nóng bức, yếu tố nhiễn trùng (cao ở nữ giới), lười uống nước và vận động gây ra ứ đọng nước tiểu là yếu tố tăng nguy cơ bị bệnh.

Theo chuyên gia này, triệu chứng điển hình của bệnh sỏi thận là đau vùng hông lưng. Trường hợp khi sỏi di chuyển xuống niệu quản sẽ gây ra cơn đau quặn thận: đau đột ngột lan ra sau lưng và lan xuống vùng hông. Trường hợp khi sỏi xuống niệu quản sẽ dẫn tới đi tiểu lắt nhắt rất khó chịu.

Thận trọng khi dùng thuốc nam, thuốc đông y

Từ trường hợp bệnh nhân trên, bác sĩ Liên cho biết, thực tế, đã có một số bệnh nhân sợ mổ đi uống thuốc nam, thuốc bắc khi quay lại thì thận đã mất chức năng.

"Các sỏi thận lớn khi đã bị can-xi hóa thì rất cứng, dù cho axit vào cũng không thể tan. Vì thế, việc sử dụng các loại thuốc nam, thuốc lá không thể loại bỏ được sỏi thận khi đã có chỉ định can thiệp", bác sĩ Liên cho hay. 

Khi được chẩn đoán có sỏi thận và cần phải can thiệp, người dân nên tin tưởng vào y học hiện đại và thầy thuốc. Hiện nay, can thiệp mổ sỏi thận rất nhẹ nhàng với phương pháp tán sỏi qua da bệnh nhân. 

Sau khi can thiệp tán sỏi xong vẫn có thể sử dụng các loại thuốc y học cổ truyền có tác dụng đào thải sỏi thì sẽ nâng cao hiệu quả điều trị, tránh sỏi tái phát sớm sau mổ.

Bác sĩ Liên cảnh báo, quả thận như là một nhà máy lọc nước. Khi có quá nhiều chất cặn bã, thận không thể lọc hết và đào thải ra ngoài sẽ gây ra hiện tượng lắng đọng kết tinh các chất vô cơ tạo thành sỏi.

"Những ai làm việc trong môi trường làm việc nóng bức thì cần phải tăng cường uống nước. Thay đổi chế độ ăn như ăn giảm mặn, hạn chế các thực phẩm có chứa oxalat. Nếu người dân ở những vùng miền có nước cứng thì nên mua máy lọc nước. 

Bên cạnh đó, những bệnh nhân có sỏi cần phải khám định kỳ vì tỷ lệ tái phát sỏi khá cao. Việc khám định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm sỏi can thiệp sớm để tránh ảnh hưởng tới chức năng thận", bác sĩ Liên khuyến cáo. 

Một phương pháp mới hiện nay Bệnh viện E đang áp dụng chính là phân tích cấu tạo của sỏi sau khi phẫu thuật. Từ những con số phân tích rõ ràng, các bác sĩ sẽ tư vấn chế độ ăn phù hợp cho bệnh nhân tránh nguy cơ tái phát. 

Để có bảo vệ thận tốt thì phải có chế độ ăn bảo vệ chức năng thận. Cần phải tránh những thức ăn độc hại cho thận như: thức ăn có tồn dư chất hóc hóa học, chưa chất bảo quản không được cho phép, tránh ăn quá nhiều thịt.

Người dân thực hiện theo khuyến cáo uống nước nhiều. Người lớn tuổi bị rối loạn tiểu tiện hay ngại uống nhiều nước thì cần phải uống nước và đi tiểu đúng giờ.

Với người trẻ uống theo thể trạng cơ thể, nếu có tập thể thao thì cần phải bổ sung thêm các chất điện giải.

Nên có lối sống lành mạnh giảm thiểu các yếu tố nguy cơ cao. Với những người đi khám có sỏi nhỏ nên tăng cường tập luyện thể dục thể thao, vỗ hông lưng để sỏi có thể tự rơi ra ngoài.