Trẻ bị tay chân miệng thường có những biểu hiện điển hình như loét miệng, lòng bàn tay bàn chân có những nốt phát ban hoặc bọng nước. Tuy nhiên có những trẻ chỉ nổi nốt ở ngoài da tay chân mà miệng không có biểu hiện và ngược lại. Một số trường hợp tay chân miệng sang thương có thể nổi cả ở trên mông, trên đầu gối hoặc là ở cùi chỏ.

Đáng lưu ý, trẻ mắc tay chân miệng đa số dưới 5 tuổi, trùng vào thời điểm trẻ mọc răng và đôi khi trẻ chỉ có biểu hiện loét miệng làm cho trẻ chảy nước miếng hay biếng ăn nên nhiều cha mẹ nhầm lẫn trẻ bị mọc răng, không phát hiện bệnh kịp thời.

Ngoài nhầm lẫn với sốt mọc răng, nhiệt miệng, tay chân miệng còn hay bị chẩn đoán nhầm với sốt phát ban, thậm chí là thủy đậu do các nốt bóng nước trên cơ thể.

Chăm sóc trẻ bị bệnh tay chân miệng

Cũng theo bác sĩ Thoa, tay chân miệng không có thuốc điều trị đặc hiệu và đến nay cũng chưa có vaccine phòng ngừa nên việc điều trị chủ yếu là hỗ trợ và theo dõi biến chứng.

Thời gian ủ bệnh tay chân miệng trong khoảng 3-7 ngày, không triệu chứng. Các dấu hiệu nghi ngờ bệnh là: trẻ tự nhiên bỏ ăn, chảy nước miếng, khóc, nói đau miệng; nổi mụn nước ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, mông, đầu gối, lở trong miệng. 

Khi nghi ngờ trẻ mắc tay chân miệng, cha mẹ nên cho trẻ đi khám để có chẩn đoán sớm. Nếu mắc bệnh, trẻ phải được tái khám thường xuyên, thường là cách khoảng 1-2 ngày để phát hiện kịp thời biến chứng nếu có.

Cha mẹ nên cho trẻ đến viện càng sớm càng tốt nếu trẻ có những dấu hiệu như sốt cao không đáp ứng thuốc hạ sốt, sốt quá 48 tiếng, hay trẻ có biểu hiện ngủ giật mình chới với, đi không vững như bình thường hoặc có biểu hiện nôn ói, nhợn ói liên tục, thở bất thường, thở mệt hoặc ngủ li li bì không thức dậy, vã mồ hôi lạnh…

Mặc dù 70% ca tay chân miệng ở thể nhẹ, đa số tự khỏi nhưng cũng có một số trẻ gặp phải biến chứng nặng nếu mắc tay chân miệng. Trường hợp biến chứng nặng có thể tấn công vào não gây tổn thương trung tâm hô hấp, tuần hoàn làm cho trẻ dễ diễn tiến tới suy hô hấp và tuần hoàn, có thể tử vong.

Theo bác sĩ Nguyễn Văn Lâm, Giám đốc Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương, biến chứng nặng của bệnh tay chân miệng là viêm não và viêm cơ tim. Đây là 2 biến chứng hay gặp, khiến trẻ có thể tử vong hoặc để lại di chứng nếu không được phát hiện sớm và xử trí kịp thời.

Vì thế, với trẻ được chẩn đoán mắc tay chân miệng, cha mẹ nên sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ. Khi trẻ bị sốt, an toàn nhất là sử dụng paracetamol. Một số trẻ không sốt cao nhưng nếu bé bị đau miệng do loét họng nhiều thì cũng có thể sử dụng thuốc paracetamol để giảm đau miệng.

Tại nhà, các bậc phụ huynh nên lưu ý khi chăm sóc trẻ mắc tay chân miệng. Phụ huynh nên cho trẻ ăn thức ăn loãng, mềm, không cho trẻ ăn thức ăn chua, quá nóng hay cay. Nếu cần, có thể xay nhuyễn thức ăn.

Bên cạnh đó, cha mẹ cần quan tâm đến vệ sinh răng miệng cho trẻ vì những trẻ bị tay chân miệng rất ngại đánh răng và dễ ứ đọng nước miếng do trẻ bị đau miệng, không dám nuốt. Nếu cha mẹ không giữ vệ sinh răng miệng tốt cho trẻ, trẻ sẽ có nguy cơ bị nhiễm trùng răng miệng, đặc biệt là viêm nướu răng, làm cho thời gian điều trị kéo dài và nguy cơ trẻ bị sụt cân.

Đối với vấn đề chăm sóc da, phải thường xuyên tắm rửa cho trẻ, để trẻ ăn mặc thoáng mát, không ủ trẻ quá kín, tránh không bôi hoặc đắp các loại lá cây hay thuốc mà không có chỉ định của bác sĩ.