Thụy Điển là người 'ngoài cuộc' trong đại dịch Covid-19. Đất nước này không áp dụng các biện pháp giới hạn khắt khe lên cuộc sống người dân như các nước châu Âu láng giềng.

Hình ảnh nhân viên công sở đi trên những con phố đông đúc, ngồi trò chuyện ở quán cà phê và quầy bar ở Thụy Điển khiến nhiều người ngạc nhiên.

Các em bé vẫn tiếp tục tới lớp khi đại học và các trường dành cho học sinh lớp lớn chuyển sang học từ xa. Các hoạt động kinh doanh - từ tiệm làm tóc tới nhà hàng - vẫn mở cửa dù mọi người được khuyên nên làm việc từ xa nếu có thể.

Ngày 7/4, chính phủ Thụy Điển đưa ra một đạo luật để có thể nhanh chóng áp dụng các biện pháp ứng phó khi cần thiết. Từ 1/4, việc tới thăm các nhà dưỡng lão bị cấm. Bộ Y tế và Xã hội đề nghị mọi người hạn chế việc đi lại không cần thiết: “Giữ khoảng cách và chịu trách nhiệm cá nhân”.

Tuy nhiên, trong các nước Bắc Âu - cùng chung đặc điểm xã hội, địa lý và văn hóa - sự đối lập của Thụy Điển vẫn là khá lớn. Phần Lan đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia, đóng cửa trường học và cấm tụ tập trên 10 người từ 16/3, đóng cửa nhà hàng, quán cà phê, bar vào ngày 1/4.

Đan Mạch là nước châu Âu đầu tiên đóng cửa biên giới, cửa hàng, trường học và cấm tụ tập đông người. Na Uy bắt đầu hạn chế đi lại vào giữa tháng 3, đóng trường học, các dịch vụ làm đẹp, cấm sử dụng các khu nghỉ, hủy các sự kiện.

Tới ngày 28/4, Thụy Điển có gần 20.000 nhiễm Covid-19, 2.274 người chết trong tổng số 10,3 triệu dân.

Tỷ lệ tử vong hiện tại ở Thụy Điển đã tăng rõ rệt so với các nước khác ở châu Âu (22 người trên 100.000 dân). Trong khi đó, con số tương ứng ở Đan Mạch là 7 còn cả Na Uy và Phần Lan là 4.

Tỷ lệ tử vong vì Covid-19 ở Thụy Điển không cao như Italia hoặc Tây Ban Nha (lần lượt là 45 và 51 người chết trong tổng số 100.000 dân). Tuy nhiên, có những sự khác biệt phức tạp giữa Thụy Điển và các nước trên khiến việc so sánh trực tiếp khó khăn. Italia có dân số già hơn, nhiều người hút thuốc hơn và truyền thống gia đình nhiều thế hệ thân thiết.

Cách làm của Thụy Điển

Ngày 28/3, 2.000 nhà nghiên cứu Thụy Điển, bao gồm cả Henrik Heldin, Chủ tịch Quỹ Nobel, đã ký đơn kiến nghị kêu gọi chính phủ “lập tức tiến hành những bước đi tuân theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)”.

Các nhà khọc học viết: “Các biện pháp cần hướng tới giới hạn tối đa liên lạc giữa con người và tăng cường khả năng xét nghiệm người nhiễm Covid-19”.

“Các biện pháp này phải được thực hiện càng sớm càng tốt, giống như ở các nước láng giềng. Đất nước của chúng ta không nên là ngoại lệ trong việc kiềm chế dịch bệnh”.

Bản kiến nghị cho hay, cố gắng để “tạo ra miễn dịch cộng đồng, giống như trong dịch cúm, có rất ít bằng chứng khoa học”.

Các quan chức Thụy Điển bác bỏ chiến lược tạo nên miễn dịch cộng đồng. Trước đó, chính phủ Anh đã bị đồn áp dụng giải pháp này dẫn tới sự chỉ trích rộng khắp. 

Bộ trưởng Y tế và Xã hội, Lena Hallengren, khẳng định: “Không có bất cứ chiến lược nào để tạo ra miễn dịch cộng đồng đối phó với Covid-19 ở Thụy Điển. Chúng tôi có cùng mục đích giống tất cả các nước khác - cứu người và bảo vệ y tế công cộng”.

Giáo sư Jan Albert, Học viện Karolinska, cho hay: “Tới giờ, rõ ràng Thụy Điển có nhiều người chết hơn so với các nước khác. Điều đó có thể một phần do chúng ta không áp dụng phong tỏa chặt chẽ”.

Nhưng ông tin rằng đa số các nhà khoa học của Thụy Điển “khá im lặng” về kế hoạch miễn dịch cộng đồng bởi họ tin nó có thể hiệu quả.

“Miễn dịch cộng đồng là điều duy nhất sẽ chấm dứt chuyện này, trừ khi kịp có vắc xin. Sự thực là không ai biết chiến lược tốt nhất là gì. Thời gian sẽ trả lời”, Giáo sư Albert nói.

Bảo vệ hệ thống y tế

Giáo sư Albert khẳng định hệ thống y tế của Thụy Điển đã ứng phó tốt. Giám đốc điều hành Peter Lindgren ở Học viện Kinh tế học Sức khỏe, cho hay, số lượng bệnh nhân ở các Khu Chăm sóc Tích cực trong vài tuần qua ổn định, “bởi vậy, trong khía cạnh này, giải pháp của Thụy Điển đã thành công”.

Nhưng ông Lindgren cũng thêm vào: “Tôi nghĩ, điều thất bại là căn bệnh đã lây nhiễm sang các khu chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Chúng ta đã có nhiều người tử vong ở các nơi đó”.

Bộ trưởng Y tế Hallengren chia sẻ: “Một trong những mối lo hiện nay ở Thụy Điển là tăng cường bảo vệ cho những người sống trong nhà dưỡng lão”.

Bà nói rằng “vẫn còn quá sớm để rút ra bất cứ kết luận nào về hiệu quả của những biện pháp đang áp dụng ở Thụy Điển”.

Thụy Điển không “phong tỏa hoàn toàn” không có nghĩa “hoạt động như bình thường” và cách làm của Thụy Điển sẽ “liên tục được đánh giá lại” với sự giúp đỡ của các chuyên gia để “đảm bảo áp dụng giải pháp hợp lý từng thời điểm”.

Tụ tập trên 50 người bị cấm và mọi người được khuyến cáo tránh các hoạt động di chuyển nội địa không cần thiết.

Ngoại trưởng Ann Linde cũng nói còn quá sớm để phán xét hành động đối phó với dịch Covid-19 của Thụy Điển.

“Có nhiều sự hiểu nhầm ở đây. Chúng tôi có chung mục tiêu với mọi chính phủ khác. Chúng tôi sẵn sàng áp dụng những quy định chặt chẽ hơn nếu người dân không tuân thủ”.

Bà Linde cho biết, tỷ lệ người chết cao “rõ ràng không nằm trong kế hoạch” và số người tử vong ở các nhà dưỡng lão lớn là sự thất bại.

Thụy Điển ước tính tới ngày 1/5, sẽ có khoảng 26% dân số Stockholm nhiễm Covid-19. Với mỗi ca dương tính nCoV, có khoảng 75 trường hợp liên quan nhưng đã qua đỉnh dịch.

Nhà dịch tễ học Anders Tegnell cho rằng Thụy Điển có khả năng đương đầu tốt với làn sóng Covid-19 thứ hai khi quá nhiều người đã phơi nhiễm virus.

“Chúng ta biết rất ít về cơ chế miễn dịch của căn bệnh này nhưng phần lớn các chuyên gia ở Thụy Điển đồng ý rằng chúng ta đã có một kiểu miễn dịch nào đó. Nhiều bệnh nhân được xét nghiệm cho thấy đã sản sinh ra kháng thể”.

An Yên (Theo CNN)