Tại hội nghị, hai Bộ đề nghị lãnh đạo các tỉnh, thành phố tập trung chỉ đạo các đơn vị chức năng, chính quyền các cấp triển khai đồng bộ các biện pháp ngăn chặn kịp thời các bệnh lây truyền từ động vật sang người trên địa bàn phụ trách.

Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết: Khoảng 75% các dịch bệnh nguy hiểm và mới nổi là các bệnh lây truyền từ động vật sang người hoặc có nguồn gien từ bệnh của động vật. Việt Nam là một trong những điểm nóng về dịch bệnh truyền nhiễm, trong đó có dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người, như cúm A(H5N1), SARS, dại, than, dịch hạch, ký sinh trùng…

Trong những năm qua, bệnh cúm gia cầm và bệnh dại thường xuyên xảy ra tại Việt Nam, trong đó bệnh dại là một trong những bệnh truyền nhiễm lưu hành có số ca tử vong cao nhất.

Cụ thể, năm 2023, cả nước ghi nhận 82 trường hợp tử vong (tăng 12 ca so với năm 2022); riêng gần 3 tháng đầu năm 2024, cả nước ghi nhận 27 trường hợp tử vong, cao hơn gần 3 lần so với cùng kỳ năm 2023 (10 trường hợp). Ðáng chú ý, gần đây xuất hiện các trường hợp mắc bệnh có thời gian ủ bệnh ngắn, từ 10-15 ngày, trong đó nhiều trường hợp là trẻ em dưới năm tuổi, bị chó, mèo cắn ở vùng đầu, mặt, gây thương tích nặng ở khu vực gần thần kinh trung ương.

Bệnh cúm gia cầm trên người (cúm A-H5N1) không ghi nhận ca mắc mới kể từ năm 2014, nhưng trong tháng 8/2022 và tháng 3/2024 đã ghi nhận hai trường hợp mắc mới, trong đó có một trường hợp tử vong tại tỉnh Khánh Hòa vào ngày 23/3/2024 vừa qua. Tích lũy từ năm 2003 đến nay, cả nước ghi nhận 128 người nhiễm cúm A(H5N1), trong đó có 65 người tử vong (50,8%).

Theo số liệu thống kê của Cục Thú y (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), từ đầu năm 2024 đến nay, cả nước ghi nhận sáu ổ dịch cúm gia cầm A(H5N1) tại sáu tỉnh, thành phố, buộc tiêu hủy gần 9.000 con gia cầm (tăng 2%) so với cùng kỳ năm 2023. Kết quả xét nghiệm 63 mẫu dịch hầu họng và môi trường do các đơn vị thực hiện tại 12 tỉnh, thành phố, có 25 mẫu dương tính với cúm A (chiếm 39,68%).

Ðối với bệnh dại, tính đến ngày 25/3, cả nước ghi nhận 56 ổ dịch tại 25 tỉnh, thành phố. Hiện, 19 tỉnh, thành phố đã triển khai công tác tiêm phòng bệnh dại, với tổng số chó, mèo được tiêm phòng là hơn 554.000 con.

Ông Hoàng Minh Ðức, Cục trưởng Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết, nguyên nhân dẫn đến bệnh dại gia tăng đột biến thời gian qua là do người dân còn e ngại việc tiêm vắc-xin phòng dại (sau khi bị súc vật cắn) có nhiều tác dụng phụ, dẫn đến việc sử dụng một số biện pháp điều trị không được Bộ Y tế công nhận. Trong khi đó, giá vắc-xin phòng dại tương đối cao (từ 1,2-1,5 triệu đồng/liệu trình) gây khó khăn trong việc chi trả của người nghèo, người dân tộc thiểu số. Nhận thức của người dân về sự nguy hiểm và các biện pháp phòng chống bệnh dại còn hạn chế dẫn đến chủ quan, lơ là trong điều trị sau khi bị chó, mèo cắn; tỷ lệ tiêm phòng trên đàn chó, mèo nuôi còn thấp, làm gia tăng dịch bệnh trên động vật và tăng nguy cơ lây nhiễm sang người. Ngoài ra, sự phối hợp, chia sẻ thông tin giữa ngành thú y và y tế ở một số địa phương còn rất lỏng lẻo; nhiều nơi không tổ chức điều tra, không lấy mẫu xét nghiệm mặc dù các cơ quan chuyên môn hỗ trợ xét nghiệm trên phạm vi toàn quốc.

Thứ trưởng Y tế Nguyễn Thị Liên Hương cho biết: Nguy cơ nhiễm bệnh dại từ động vật sang người ở nước ta dự báo vẫn tiếp tục gia tăng do tỷ lệ tiêm vắc-xin phòng dại trên tổng đàn chó, mèo còn thấp; dịch cúm gia cầm vẫn xảy ra trên khắp cả nước, trong khi đó thời tiết hiện nay thuận lợi cho các mầm bệnh hô hấp phát triển, lây lan. Trước tình hình nêu trên, Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố chỉ đạo các đơn vị chuyên môn, chính quyền các cấp triển khai nghiêm túc các biện pháp phòng chống dịch theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và các hướng dẫn chuyên môn của Bộ Y tế và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Bên cạnh đó, huy động nguồn lực, bố trí đầy đủ nguồn kinh phí, nguồn nhân lực cho công tác phòng chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người; bảo vệ đàn vật nuôi, bảo đảm nguồn cung thực phẩm gia cầm an toàn, góp phần bảo đảm an sinh xã hội và đẩy mạnh xuất khẩu gia cầm và các sản phẩm từ gia cầm.

Các đơn vị y tế cần nâng cao hơn nữa năng lực phòng chống dịch tại các tuyến; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, nhất là thường xuyên rà soát, sửa đổi, cập nhật, bổ sung các hướng dẫn chuyên môn, kỹ thuật; theo dõi chặt tình hình dịch, giám sát phát hiện sớm các ca bệnh, chia sẻ thông tin sớm với các đơn vị chuyên môn để có biện pháp đáp ứng và phối hợp kịp thời, hiệu quả; đồng thời, tháo gỡ những khó khăn trong việc nhập và kiểm định vắc-xin huyết thanh kháng dại cho người dân, trong đó xem xét hỗ trợ tiêm miễn phí vắc-xin cho người nghèo, người dân tộc thiểu số…

Phó Cục trưởng Thú y Phan Quang Minh cũng đề nghị: Chính quyền các địa phương khẩn trương rà soát, tổ chức tiêm phòng, tiêm bổ sung vắc-xin phòng bệnh cúm gia cầm, dại; tiếp tục đẩy mạnh công tác quản lý kiểm dịch, kiểm soát vận chuyển động vật, sản phẩm động vật; tổ chức ngăn chặn và xử lý nghiêm các trường hợp vận chuyển động vật, sản phẩm động vật trái phép qua biên giới. Chấn chỉnh công tác thú y tại các tuyến huyện, tuyến xã, đặc biệt chú trọng khắc phục những hạn chế, bất cập trong công tác phòng chống dịch bệnh; báo cáo số liệu dịch bệnh theo đúng quy định; tổ chức kiểm tra, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp cung ứng, buôn bán các loại vắc-xin không bảo đảm chất lượng theo quy định hiện hành; đồng thời, chủ động giám sát, phát hiện dịch bệnh nguy hiểm như cúm gia cầm, bệnh dại… để kịp thời cảnh báo, xử lý dứt điểm những ổ dịch phát sinh tại cộng đồng.