Loại thuốc và dung dịch dùng để tiêm truyền cho da trắng đẹp được mọi người thường dùng là gì? Đó là vitamin C liều cao, dung dịch nước hoa quả, hỗn dịch  vitamin C kết hợp với các chất khác như glutathione, acid alpha lipoic (ALA), collagen…

Nguy cơ do tiêm, truyền vitamin C làm đẹp da

Vitamin C có tên gọi là acid ascorbic. Trong lĩnh vực làm đẹp, vitamin C là một trong các loại chất dinh dưỡng chống oxy hóa rất mạnh có tác dụng chống lão hóa, làm đẹp da và hạn chế các bệnh do thoái hóa gây ra. Vitamin C giúp duy trì vẻ đẹp và gia tăng tuần hoàn máu, lấy đi oxygen hoạt hóa, ngăn chặn lão hóa da. Vitamin C cũng làm mờ vết sạm da, làm mờ đốm nâu và vết nám, do vitamin C có tác dụng ngăn chặn sự hình thành và làm mờ sắc tố melanin. Vitamin C đóng vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp collagen.

Do những công dụng trên nên vitamin C được nhiều người tin cậy và dùng bổ sung như một biện pháp làm đẹp hữu hiệu. Tuy nhiên việc sử dụng phải theo chỉ định bác sĩ, có lộ trình dùng thuốc cụ thể, hợp lý, không dùng bừa bãi sẽ phản tác dụng. Một số người tiêm truyền vitamin C liều cao, lâu dài (có khi 2-3 tháng) với hy vọng làm đẹp da, chống sạm nám da sẽ phải đối mặt với nhiều nguy cơ cho sức khỏe. Hiện nay trên thị trường, dịch vụ tiêm vitamin C để giúp làn da mịn màng, tươi tắn khá phổ biến. Tuy nhiên không phải ai cũng đủ trình độ để tiêm vitanim C đúng, đảm bảo chuyên môn, an toàn. Dùng hình thức tiêm bắp (tiêm sâu dưới da) tuy an toàn nhưng người được tiêm sẽ có cảm giác đau xé da và đau rất lâu. Tiêm tĩnh mạch đỡ đau hơn nhưng nếu kỹ thuật tiêm kém, mũi tiêm chệch ra khỏi ven sẽ có thể gây biến chứng hoại tử da. Nếu tiêm chích không vô trùng thì có nguy cơ bị nhiễm trùng rất nguy hiểm, như bị ápxe, nhiễm HIV, nhiễm viêm gan siêu vi B, C… Nhiều trường hợp thay vì tiêm, họ chuyển sang uống vitamin C liều cao cũng phải đối mặt với nguy cơ cao, gây hại sức khỏe. Dùng vitamin C thường xuyên (như uống viên sủi, ngậm kẹo vitamin C) sẽ làm cho cơ thể quen đi, khi không dùng sẽ có các triệu chứng do thiếu vitamin C. Nếu dùng liều cao (1.000 mg vitamin C mỗi ngày) kéo dài có thể gây rối loạn tiêu hóa (nóng rát dạ dày, tiêu chảy), gây hiện tượng thừa sắt, giảm độ bền của hồng cầu, ở người thiếu men G6PD còn có thể bị tán huyết. Khi thiếu vitamin C thì mạch máu dễ vỡ gây xuất huyết dưới da. Mặt khác, dùng liều quá cao trên 2g/ngày kéo dài trong nhiều tháng có thể gây ra một số bệnh như viêm loét dạ dày, viêm bàng quang và đường tiết niệu do tác dụng kích ứng trực tiếp của vitamin C lên niêm mạc. Nguy hại hơn là uống liều cao vitamin C có thể gây mất ngủ, làm tăng oxalate canxi trong nước tiểu, những tinh thể này sẽ lắng đọng tại thận tạo thành sạn thận, ức chế bài tiết insulin, gây tổn thương thận và tăng huyết áp…

Dùng vitamin dạng thuốc tiêm chích để làm trắng đẹp da: chất lượng chưa được kiểm chứng

Nhiều người rất tùy tiện dùng vitamin dạng thuốc tiêm chích để làm trắng da, đẹp da và coi đó như là cứu cánh. Người ta thổi phồng tác dụng làm trắng da tuyệt vời của các chế phẩm tiêm chích chứa vitamin C kết hợp với các chất khác như glutathione, acid alpha lipoic (ALA), collagen…Thực chất glutathione là chất do gan tiết ra có tác dụng chống oxy hóa giúp cơ thể giải độc. ALA là một acid béo có trong cơ thể có nhiệm vụ chuyển hóa đường glucose thành năng lượng và nó cũng là chất chống oxy hóa. Còn collagen thực chất là protein (chất đạm) dạng sợi có ở mô liên kết của các động vật có vú. Riêng ở người, collagen chiếm đến hơn 25% tổng lượng protein có trong cơ thể. Chức năng của nó là kết nối các mô trong cơ thể với nhau, collagen có nhiều ở lớp hạ bì của da và giúp da vừa căng mịn vừa đàn hồi tốt. Kết hợp vitamin C, glutathione, ALA là các chất chống oxy hóa, người ta nghĩ rằng sẽ dùng vô hiệu hóa các gốc tự do gây hại nhiều thứ, trong đó gốc tự do gây lão hóa da, còn thêm collagen nhằm để làm làn da tươi mịn, săn chắc. Tuy nhiên, việc kết hợp này cho đến nay vẫn chưa có nghiên cứu khoa học kiểm chứng việc dùng tiêm tĩnh mạch hay tiêm bắp có tác dụng “thần kỳ” là làm trắng da, đẹp da. Chỉ thấy sự kết hợp dùng đường tiêm chích chỉ có nguy cơ rất lớn là bị tai biến do tiêm chích.

Coi chừng sốc phản vệ do truyền nước hoa quả

Nước hoa quả là một dung dịch chứa các vitamin tổng hợp, được nhiều cơ sở làm đẹp thổi phồng công dụng có thể giúp cho làn da tươi sáng hơn, giúp ăn ngon ngủ kỹ, khỏe mạnh,…Thực chất, dung dịch nước hoa quả chỉ dành cho những trường hợp kiệt sức, mất cân bằng hoặc thiếu vitamin trầm trọng, hoặc không ăn uống được gì, cơ thể không hấp thụ được thức ăn. Cần nhớ là các sản phẩm tiêm truyền cho người đều phải đạt tiêu chuẩn chất lượng theo quy định và phải được sản xuất tại các cơ sở đạt tiêu chuẩn và được cơ quan quản lý công nhận.

Không phải trường hợp nào cũng truyền được nước hoa quả. Ngay cả việc đưa các dưỡng chất vào trong cơ thể qua đường tĩnh mạch cũng phải hết sức cân nhắc và phải được các bác sĩ chuyên khoa thăm khám, tư vấn, chỉ định. Vì bất kỳ thuốc nào khi đưa vào cơ thể (đặc biệt là theo đường tĩnh mạch) đều có thể gây ra dị ứng hoặc sốc phản vệ. Khi không có chỉ định của bác sĩ, việc truyền nước hoa quả để đẹp da là không cần thiết. Dung dịch nước hoa quả dùng để truyền cho người bệnh để bổ sung một số loại vitamin B, C, A... Nó không phải là thần dược để có thể tái tạo làn da hay "cải lão hoàn đồng” như mọi người vẫn lầm tưởng. Truyền nhiều sẽ dẫn đến dư thừa vitamin, cơ thể không hấp thụ hết, sẽ gây suy gan, suy thận và lãng phí tiền bạc. Truyền dịch còn có nhiều nguy cơ khác như: nhiễm các bệnh lây qua đường tiêm chích, sốc dịch truyền gây rối loạn chuyển hoá. Chưa kể việc sử dụng không đúng cách hay tự ý tiêm truyền tại nhà là một việc làm rất nguy hiểm, nguy cơ sốc phản vệ là rất lớn, ảnh hưởng đến tính mạng của người sử dụng. Trường hợp cần truyền dịch nước hoa quả phải được thực hiện ở cơ sở y tế có đủ điều kiện và các phương tiện cấp cứu, để ứng phó với trường hợp xấu xảy ra.

Những lưu ý đặc biệt

Điều cần đặc biệt lưu ý cho những ai muốn làm đẹp bằng tiêm, truyền thì cho đến nay vẫn chưa có nghiên cứu khoa học kiểm chứng việc tiêm tĩnh mạch hay tiêm bắp chế phẩm nào đó sẽ cho tá dụng làm trắng da, đẹp da, kể cả vitamin C. Nếu phân tích và hiểu kỹ, việc dùng vitamin hay các chế phẩm kết hợp tiêm truyên tĩnh mạch cho mục đích đẹp da, ta thấy chỉ chuốc lấy sự nguy hiểm hơn là đạt một lợi ích nào đó về mặt sức khỏe. Trước hết, ta cần biết thuốc dùng dạng tiêm chích vào cơ thể chứa đựng nhiều nguy cơ cho cơ thể . Chính đặc điểm vừa kể cho thấy dạng thuốc tiêm không phải luôn luôn hoàn hảo, ngoài một số ưu điểm so với thuốc uống, nó cũng mang nhiều nhược điểm. Phải lưu ý các nhược điểm của dạng thuốc tiêm như sau: Tiêm thuốc đòi hỏi phải có dụng cụ như ống tiêm, kim tiêm, tiêm truyền thì phải có bộ dây truyền và phải tuyệt đối vô trùng. Nếu không vô trùng thì có nguy cơ bị nhiễm trùng (như áp-xe, nhiễm HIV, nhiễm viêm gan siêu vi B, C). Thuốc tiêm, đặc biệt tiêm tĩnh mạch, có tác dụng nhanh và tiếp thu trọn vẹn nên nếu dược chất có nhiều độc tính thì cơ thể sẽ phản ứng nhiễm độc ngay tức thì. Thông thường collagen được lấy từ da heo hoặc bò, phải thông qua kiểm tra chất lượng rất gắt gao. Nếu collagen không đạt chất lượng mà lại dùng đường tiêm thì rất tai hại. Thuốc tiêm dễ gây phản ứng toàn thân (sốc phản vệ) hay tại chỗ khi cơ thể không dung nạp thuốc. Nên lưu ý vitamin C, ALA, glutathione, collagen khi tiêm đặc biệt là tiêm tĩnh mạch đều có nguy cơ gây sốc phản vệ.

Để tránh những tai biến do tiêm truyền và sử dụng thuốc, mọi người nên chú ý đến các phương pháp dùng đường uống, bôi da. Nên nhớ, màu sắc da do yếu tố di truyền quyết định, nên những biện pháp như bôi thuốc, tắm trắng, hay thậm chí tiêm truyền thuốc nếu có tác dụng chỉ mang tính tạm thời.

DS Kim Hồng - Tạp chí Dược Mỹ phẩm