Bác sĩ Trần Quốc Khánh, Bệnh viện Việt Đức, cho biết một trong những chỉ số đầu tiên và quan trọng cần kiểm tra là chỉ số huyết áp. Điều tra của Viện Tim mạch Việt Nam tháng 5 cho thấy khoảng 12 triệu người bị cao huyết áp, trong đó 5,7 triệu người không biết mình bị cao huyết áp.

Chỉ số huyết áp lý tưởng ở quanh mức 110/70 mmHg. Một người bị huyết áp cao khi có chỉ số huyết áp lớn hơn 140/90 mmHg. Những triệu chứng thường gặp là hoa mắt, chóng mặt, nhức đầu, mất ngủ nhẹ... Một số người có biểu hiện đau vùng tim, thị lực giảm, thở gấp, mặt đỏ bừng hoặc tái nhợt...

Tuy nhiên, nhiều người đi khám phát hiện cao huyết áp nhưng lại không có biểu hiện gì. Chính vì vậy, cao huyết áp thường được phát hiện muộn, khi đó người bệnh có nguy cơ đối mặt với nhiều biến chứng nặng nề như tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, suy tim... thậm chí tử vong do đột quỵ.

Huyết áp thấp là chỉ số huyết áp nhỏ hơn 90/60 mmHg. Khi huyết áp thấp, máu lên não không đủ, cơ thể thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng.

 Bác sĩ khuyên nên thường xuyên kiểm tra huyết áp để có phương pháp điều trị phù hợp.

Tiếp theo là chỉ số cân nặng. Nhiều người hầu như không bao giờ cân. Nếu cân tăng quá mức, chúng ta phải đối diện với nguy cơ béo phì, một trong những nguy cơ của tất cả các loại bệnh từ tiểu đường, tai biến, nhồi máu cơ tim... 

Nếu bị giảm sút cân nhanh cũng cần kiểm tra lại sức khỏe. Sút cân nhanh là một trong những biểu hiện của bệnh tiểu đường (dấu hiệu điển hình của bệnh tiểu đường là ăn nhiều, uống nhiều nhưng sút cân nhanh...) hoặc các loại u.

Bác sĩ khuyên mỗi gia đình nên có một chiếc cân, để chỗ hay gặp nhất như trong phòng ngủ, gần cửa phòng tắm, để thành phản xạ tự nhiên cân hàng ngày.

Một chỉ số nữa cần kiểm tra là chỉ số đường máu. Cuối năm 2019, Bộ Y tế ghi nhận 3,5 triệu người Việt đang sống chung với bệnh tiểu đường, trong đó, 69% người Việt bị tăng đường huyết chưa được phát hiện. Khi bệnh tiến triển ở giai đoạn muộn, người bệnh phải đối diện với nhiều biến chứng về tim mạch, thần kinh, biến chứng thận, bàn chân, nhiễm trùng... 

Bác sĩ khuyên mọi người nên thường xuyên kiểm tra đường máu. Nguyên tắc khi kiểm tra đường máu là phải nhịn ăn sáng. Hiện nay dịch vụ kiểm tra đường máu tại nhà rất phổ biến, có thể kiểm tra 3-6 tháng 1 lần.

Thứ tư là chỉ số vòng bụng. Theo bác sĩ, có hai nhóm người béo: béo đều và béo bụng. Những người béo bụng tức là mỡ ở da bụng và mỡ nội tạng rất nhiều. Mỡ nội tạng sản xuất ra các protein, hormone gây tổn thương ở hệ tim mạch, tăng rối loạn chuyển hóa trong cơ thể, tăng nguy cơ tiểu đường, máu nhiễm mỡ. Khi vùng bụng tăng tức là mỡ nội tạng nhiều, nguy cơ các biến cố tăng cao.

Có thể kiểm tra bằng cách dùng thước dây đo. Tùy chiều cao sẽ có chỉ số vòng bụng phù hợp để kiểm soát vòng bụng. Tỷ lệ vòng eo/chiều cao (WHtR-waist to height ratio) được xác định như sau. Nếu vòng eo/chiều cao nhỏ hơn 0,5 là lý tưởng. Nếu lớn hơn 0,6 được cho là thừa cân.

Cuối cùng là chỉ số mỡ máu. Chỉ số mỡ máu liên quan rất nhiều đến các biến cố sức khỏe tim mạch. Trong chỉ số mỡ máu có triglyceride, cholesterol tốt, xấu... 

Bác sĩ khuyên người từ 20 tuổi nên kiểm tra mỡ máu định kỳ hàng năm. Với những người có vấn đề về tim mạch thì cần kiểm tra thường xuyên hơn, phụ thuộc vào chỉ định của bác sĩ.

Thúy Quỳnh