Ngày 28/8, nam diễn viên Chadwick Boseman, vai chính trong bộ phim Black Panther, qua đời vì ung thư đại tràng. Sự ra đi ở tuổi 43 của anh khiến nhiều người quan tâm hơn căn bệnh này.

Ung thư đại tràng là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ hai tại Mỹ. Tỷ lệ này đang tăng lên ở người trẻ.

Phần lớn bệnh được phát hiện ở người già, song lượng bệnh nhân trẻ tuổi đang gia tăng nhanh chóng trong những năm gần đây. Người trên 65 tuổi, tỷ lệ ung thư đại tràng, bao gồm cả khối u trong trực tràng và ruột kết, thậm chí giảm do tầm soát thường xuyên hơn. Tuy nhiên, ung thư đã tăng khoảng 20% ở người dưới 50 tuổi, theo một báo cáo gần đây của Hiệp hội Ung thư Mỹ.

Các chuyên gia hiện chưa chắc chắn về nguyên do. Đối với một số bệnh nhân, các bệnh nền như béo phì, tiểu đường, thói quen hút thuốc hoặc tiền sử ung thư của gia đình là nguồn cơn chính. Song không phải tất cả người phát triển khối u đều có những yếu tố này.

"Vấn đề là chúng tôi vẫn chưa biết rõ", Tiến sĩ Robin B. Mendelsohn, đồng giám đốc Trung tâm Ung thư Đại trực tràng Khởi phát Sớm tại Trung tâm Ung thư Memorial Sloan Kettering, nhận định. Đây là cơ sở chuyên điều trị cho các bệnh nhân ung thư nhỏ tuổi. Bà và các đồng nghiệp đã tiến hành tìm hiểu chế độ ăn uống, các loại thuốc kháng sinh và hệ sinh thái - vốn đã thay đổi đáng kể sau năm 1960, có góp phần gây bệnh ung thư ở người trẻ tuổi hay không.

Khi nào nên khám sàng lọc?

Hiệp hội Ung thư Mỹ và các nhóm chuyên gia khuyến nghị người dân nên bắt đầu tầm soát ở tuổi 45. Những người có tiền sử gia đình mắc ung đại tràng nên xét nghiệm khi vừa 40, hoặc sớm hơn 10 năm so với độ tuổi mà người nhà của họ được chẩn đoán.

Tiến sĩ Mendelsohn cũng cho rằng người mắc viêm ruột, loét tá tràng, đại tràng, bệnh Crohn (viêm không đặc hiệu) và những người từng xạ trị vùng bụng, xương chậu nên tiến hành tầm soát sớm.

Quá trình sàng lọc có thể bao gồm các xét nghiệm khác nhau, dựa trên mẫu phân hoặc hình ảnh nội soi ruột kết. Rủi ro từ các lần kiểm tra tương đối nhỏ. Ưu điểm của chúng là có thể phát hiện polyp (dạng tổn thương hình dáng giống khối u) đại tràng là lành tính hay ác tính, theo ông Mohamed E. Salem, phó giáo sư y khoa tại Viện Ung thư Levine tại Trung tâm Y tế Atrium Health. Ông nhấn mạnh việc tầm soát sớm hay muộn quyết định khá nhiều đến tiên lượng của bệnh nhân.

Rebecca L. Siegel, giám đốc khoa học của Hiệp hội Ung thư Mỹ, cho biết: "Tỷ lệ sống sót sau 5 năm của những người trẻ tuổi bị ung thư giai đoạn đầu là 94%. Đối với người mắc bệnh ở giai đoạn muộn, con số này có thể thấp tới 20%". Bà gọi chẩn đoán sớm là yếu tố đưa người bệnh khỏi "ranh giới sự sống và cái chết".

Bệnh ung thư có ảnh hưởng khác nhau ở mỗi chủng tộc?

Theo báo cáo gần nhất của Hiệp hội Ung thư Mỹ, tỷ lệ mắc ung thư trực tràng ở người da đen cao hơn. Từ năm 2012 đến 2016, số ca mắc mới ở người da màu (không phải gốc Tây Ban Nha) là 45,7ca/100.000 người, cao hơn khoảng 20% so với người da trắng, hơn 50% so với người Mỹ gốc Á - Thái Bình Dương.

Bà Siegel cũng nhận định người Mỹ gốc Phi ở mọi lứa tuổi có nguy cơ tử vong vì ung thư đại tràng cao hơn mặt bằng chung tới 40%.

"Đó là do chẩn đoán muộn, sự phân biệt chủng tộc có hệ thống và tất cả yếu tố khác mà công dân tại đây phải đối mặt trong hàng trăm năm", bà nói.

Triệu chứng ban đầu của ung thư đại tràng

Triệu chứng phổ biến nhất bao gồm phân có máu hoặc chảy máu từ trực tràng. Những dấu hiệu liên quan khác có thể kể đến táo bón, tiêu chảy, thay đổi thói quen đại tiện, phân sẫm màu, cảm thấy mệt mỏi do thiếu máu, đau hoặc co thắt phần bụng, buồn nôn, nôn mửa và sụt cân không rõ nguyên nhân.

"Nếu phát hiện điều bất thường, bạn phải chú ý đến nó. Đừng bỏ qua nó chỉ vì bận rộn hoặc chủ quan rằng mình còn trẻ", giáo sư Salem nói.

Người trẻ ngần ngại khi nói về ung thư

Trên thực tế, ung thư là một chủ đề mà nhiều người trẻ tuổi tại Mỹ hoặc nhiều nơi trên thế giới ngại nhắc đến. Tiến sĩ Siegel cho biết, thời gian trung bình kể từ khi có triệu chứng đến lúc được chẩn đoán ở người dưới 50 tuổi là 271 ngày, lâu hơn rõ rệt so với con số 29 ngày ở những bệnh nhân 50 tuổi trở lên.

"Cả bác sĩ và người bệnh đều không nghĩ đến khả năng ung thư. Họ thường chỉ sàng lọc một phần, thay vì tổng thể. Triệu chứng của các bệnh nhân trẻ đôi khi kéo dài nhiều năm. Có điều, họ ít khi có bảo hiểm y tế như người lớn tuổi, khả năng chi trả cũng hạn chế hơn. Họ thường có tư tưởng ‘Tôi mới 30 tuổi, điều này sẽ qua thôi’", bà nói.

Các triệu chứng của ung thư đại tràng như chảy máu hậu môn cũng là điều xấu hổ đối với những người trẻ,

"Họ không thích thảo luận hay tiết lộ thông tin đó. Điều này dễ hiểu. Chúng tôi có nghĩa vụ thay đổi văn hoá ấy. Bạn cần nói lên cơn đau của mình, hay tình trạng chảy máu ở khu vực đó, cả triệu chứng táo bón hoặc tiêu chảy", bà nhấn mạnh.

Thục Linh (Theo NY Times)