Cúc áo còn gọi là ngổ áo, cỏ the… là một loại cây nhỏ, mọc đứng, có khi mọc bò lan trên mặt đất, mọc hoang ven đường, bãi sông nơi đất ẩm ven rừng, ven suối.

Khi dùng làm thuốc, người dân thường thu hái toàn cây, dùng tươi hay đem phơi khô để dùng; nên thu hái hoa vào lúc còn có màu vàng xanh.

Theo Đông y, cúc áo hoa vàng có vị cay đắng, làm tê lưỡi, tính hơi ấm, có ít độc; có tác dụng giải độc, tán kết, tiêu thũng, giảm đau. Cây và hoa thường được dùng trị cảm sốt đau đầu, viêm phế quản, hen suyễn, sâu răng, nhức xương… với liều lượng 4-12g toàn cây hoặc 4-8g rễ sắc uống. Ngoài ra cũng có thể dùng ngoài trị nhọt độc, lở ngứa, rắn độc cắn, vết thương, tụ máu sưng tấy, đau mắt.

Trong nhân dân, công dụng phổ biến nhất là dùng cụm hoa giã nhỏ, ngâm rượu để ngậm khi bị sâu răng, nhức răng, thuốc sẽ làm đỡ đau, có nơi còn dùng thay thuốc tê để nhổ răng. Có nơi còn dùng lá giã đắp trên mi mắt bị sưng đau.

Cảm sốt, đau đầu, ho: Cúc áo hoa vàng tươi 4-12g, sắc uống, thường phối hợp với các vị thuốc khác.

Đau răng, viêm họng: Hoa cúc áo tán nhỏ ngâm rượu ngậm hoặc ngậm tươi nuốt nước.

Tê thấp: Rễ cúc áo, rễ xuyên tiêu, rễ kim cang, rễ chanh, quả màng tang, liều lượng bằng nhau, đều 4-8g, sắc uống.

GS.TS. Đỗ Tất Lợi - Nguyên Trưởng khoa Dược liệu, ĐH Dược Hà Nội