Thì là có tên khoa học Anethum graveolens, thuộc họ Hoa tán, được dùng như một loại thuốc và gia vị ở khắp các nước, đặc biệt là châu Á. Cây có mùi thơm hắc, hơi đắng, vị cay, không độc. Lá cây có bẹ, phiến lá phát triển xé hình lông chim, phiến nhỏ như sợi chỉ, các lá ở ngọn thường tiêu giảm, không có cuống. Bộ phận thường dùng là lá, củ và hạt để làm hương liệu chế biến thức ăn và làm thuốc.

Lương y Bùi Đắc Sáng cho biết do mùi thơm hắc của cây nên thì là thường được chưng cất tạo ra một loại dầu dễ bay hơi, dùng để sản xuất nước hoa, xà phòng... hoặc đưa vào các vị thuốc. Tinh dầu thì là dùng trong trường hợp đầy bụng, nấc cụt, ợ chua và chứng tiêu chảy, táo bón, đặc biệt với trẻ em.

Đây là loại rau dùng để giải độc cho cơ thể, bổ sung vào các món ăn như canh, chả cá, cá chép om... hỗ trợ đường tiêu hóa, tăng cường sức đề kháng, chống lão hóa, hạn chế nguy cơ ung thư. Ngoài ra thì là còn có thể dùng để chống ho, chữa cảm cúm và cảm lạnh.

Nhiều tài liệu ghi chép rằng người La Mã xưa nhai hạt thì là để hơi thở thơm tho, do hạt có đặc tính làm phân hóa hơi trong dạ dày. 

Với phụ nữ, thì là có tác dụng kích thích và điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, làm giảm đau bụng kinh và các trường hợp bế kinh gây ra bởi thiếu máu, cảm lạnh. Bài thuốc gồm dịch chiết lá thì là trộn chung với nước ép rau cần tây, chia 3 lần uống trong ngày.

Ngoài ra, thì là có chứa thành phần giống như estrogen trong cơ thể, kích thích tiết sữa. Đây là một trong những hormone quan trọng, tăng cường ham muốn ở phụ nữ và nam giới.

Theo lương y Sáng, ngoài những công dụng trên, thì là còn dùng để bổ thận, kích thích sự bài tiết gia tăng nước tiểu, nhờ đó giảm cơn đau quặn do rối loạn đường tiết niệu như viêm thận, viêm bàng quang, sỏi thận và cải thiện hoạt động của dạ dày. Lá thì là đun trong dầu vừng được điều chế thành một dạng thuốc dầu bôi vào nơi sưng và đau ở khớp sẽ giảm sưng, đau. Ăn thì là hoặc sắc nước uống buổi tối sẽ giúp bạn ngủ ngon. 

Khoa học hiện đại tìm thấy trong thì là nhiều chất dinh dưỡng cho cơ thể như chất xơ, vitamin A, vitamin C, các chất khoáng và nhiều hoạt chất khác. Đặc biệt, kali trong thì là hỗ trợ cơ thể kiểm soát huyết áp, tăng cường chức năng thận, sức khỏe xương và sức mạnh cơ bắp.

Thúy Quỳnh