Tầm xuân (ảnh trên) là loại cây mọc thành bụi, toàn thân có nhiều gai nhọn. Lá tầm xuân dạng kép lông chim, có 5 - 7 lá chét nhỏ. Hoa có 5 cánh, ban đầu có màu hồng nhạt, sau chuyển sang sắc hồng đậm rồi cuối cùng có màu trắng.

Dân gian thường dùng cả thân, rễ, lá, ngọn non và quả tầm xuân dùng làm thuốc chữa bệnh.

Hoa tầm xuân được thu hoạch vào mùa hè; lá và rễ được thu hoạch quanh năm; quả được hái về làm thuốc khi chín. Các bộ phận trên đem về rửa sạch, dùng tươi hoặc phơi/sấy khô.

Theo y học cổ truyền, cây tầm xuân có tác dụng thanh nhiệt, giảm nóng trong, khu phong, lợi thấp, kích thích lưu thông tuần hoàn máu, tiêu độc, giảm đau.

Trị cảm nắng: Sắc 3 - 9g hoa tầm xuân lấy nước đặc uống. Ngoài ra có thể kết hợp 5g hoa tầm xuân với 10g rễ cây qua lâu, 30g sinh thạch cao và 15g dương cửu. Sắc kỹ chia 2 - 3 lần uống trong ngày. Đều đặn uống mỗi ngày 1 thang cho đến khi các triệu chứng bệnh chấm dứt.

Điều trị chảy máu cam, ói ra máu: 6g hoa tầm xuân, 15g tử tuệ căn và 30g rễ cỏ tranh. Tất cả các vị trên hợp thành một thang. Cho vào ấm sắc trong 30 phút lấy nước uống giúp cầm máu trong các trường hợp bị chảy máu cam, thổ huyết.

Điều trị mụn ung nhọt có mủ: Lá tầm xuân khô, giấm, mật ong. Nghiền lá tầm xuân thành bột mịn. Khi dùng lấy một ít trộn chung với giấm và mật ong sao cho được hỗn hợp đặc sệt. Đắp trực tiếp lên khu vực bị tổn thương mỗi ngày 1 lần.

Trị đau răng, chữa viêm loét miệng: Rễ tầm xuân tươi đem sắc nước đặc uống hoặc ngậm trong miệng 5 - 10 phút. Mỗi ngày thực hiện 3 lần.

Lương y Vũ Quốc Trung, Hội Đông y Hà Nội