Theo số liệu của Cục Cảnh sát giao thông, trong 7 ngày nghỉ tết Nguyên đán Giáp Thìn, cảnh sát giao thông toàn quốc đã xử lý 71.400 trường hợp vi phạm; Phạt tiền hơn 182 tỷ đồng.

So với tết Quý Mão 2023, số xử phạt tăng 48.700 (tăng 220%), tiền phạt tăng 131 tỷ đồng (tăng 260%).

Tình hình được kéo giảm rõ rệt. Toàn quốc xảy ra 541 vụ tai nạn, làm chết 214 người, bị thương 504 người. So với 7 ngày nghỉ tết Quý Mão 2023, số người chết giảm 24,38%.

Có một chi tiết đáng chú ý là dịp nghỉ Tết năm nay, có tới 29.000 lái xe vi phạm nồng độ cồn bị xử lý, tăng hơn 21.000, tương đương 277% so với tết Nguyên đán 2023.

Số người vi phạm nồng độ cồn chiếm 41,2% trong tổng số vi phạm về trật tự an toàn giao thông.

Nếu như dịp Tết năm ngoái, chỉ có 7.700 trường hợp, Tết năm 2022 chỉ có hơn 1.100 trường hợp bị xử phạt thì năm nay con số này lên tới gần 3 vạn.

Đây có lẽ chưa phải là con số phản ánh đúng thực tế, bởi số người uống rượu bia lái xe thoát xử phạt có thể còn rất nhiều. Lý do là không phải lực lượng CSGT lúc nào cũng có thể có mặt mọi lúc, mọi nơi để kiểm tra, xử lý.

Câu hỏi được đặt ra là vì sao với quy định rất nghiêm, mức phạt rất nặng, nhiều người vẫn cố tình uống rượu bia lái xe đến vậy?

Trước hết, có thể thấy việc các trường hợp vi phạm nồng độ cồn bị xử lý tăng đột biến so với dịp Tết năm trước là do sự ra quân kiểm soát, xử lý quyết liệt của lực lượng CSGT toàn quốc. Việc xử lý nồng độ cồn được triển khai xuyên Tết, bất kể giờ giấc.

Tuy nhiên, con số thống kê đáng báo động cũng một lần nữa cho thấy tập quán sử dụng nhiều rượu bia trong dịp Tết của người dân vẫn phổ biến, là thói quen không dễ gì từ bỏ.

Dù biết nếu bị kiểm tra sẽ bị phạt rất nặng song không ít người vẫn sẵn sàng ham vui, cả nể, bất chấp nguy cơ mất an toàn giao thông cho chính mình và những người khác.

Có thể nói, việc xử phạt vi phạm nồng độ cồn chỉ là phần ngọn, vì khi đó hành vi đã diễn ra rồi. Quan trọng nhất là phải làm thế nào để tất cả mọi người đều ý thức được sự nguy hiểm của việc uống rượu bia lái xe.

Những năm qua, việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật được tăng cường, triển khai mạnh mẽ, ý thức của nhiều người đã được nâng lên rất nhiều.

Dù vậy, công việc này vẫn cần phải được tiếp tục triển khai sâu rộng hơn, để suy nghĩ "đã uống không lái" thực sự trở thành văn hóa, trở thành nếp suy nghĩ đối với mỗi công dân.

Ngoài việc nghiên cứu bổ sung chế tài tăng nặng, cơ quan chức năng cũng cần nghiên cứu thêm việc đa dạng hóa hình thức xử phạt để tạo thêm sự răn đe.

Bởi như chúng ta thấy, dù ngành công an xử lý rất quyết liệt, vi phạm nồng độ cồn vẫn phổ biến. Riêng năm 2023, CSGT toàn quốc đã xử lý hơn 770.000 trường hợp vi phạm, trung bình mỗi ngày xử lý khoảng 2.100 trường hợp.

TS Phạm Quang Long (Phó chủ tịch Hiệp hội Khoa học hành chính VN)