Bác sĩ Châu Tố Uyên, khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Nhi đồng 1, TP HCM, cho biết tiêu chảy là tình trạng đi ngoài ra phân lỏng hoặc tóe nước ít nhất ba lần trong 24 giờ. Bệnh tiêu chảy cấp ít khi nghiêm trọng, hầu như phụ huynh chỉ cần chăm sóc bé tại nhà.

Tuy nhiên, nếu không điều trị đúng cách và kịp thời có thể dẫn đến tình trạng mất nước, mất cân bằng các chất điện giải (natri, kali, clorua), ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của trẻ. Hàng năm, trên thế giới có khoảng 1,5 đến 2 triệu trẻ em dưới 5 tuổi tử vong do tiêu chảy. Đây là nguyên nhân thứ hai gây tử vong ở trẻ em sau nhiễm trùng đường hô hấp. Do đó, chăm sóc đúng cách và phòng ngừa cho trẻ bị tiêu chảy tại nhà rất quan trọng.

Bác sĩ khuyên khi con bị tiêu chảy cấp cần bù lại lượng nước đã mất bằng cách uống Oresol. Dung dịch này chứa glucose và chất điện giải, được pha chế theo tỷ lệ thích hợp để thay thế nước và các chất điện giải bị mất do ói, đi tiêu...

Với trẻ không bị mất nước, sẽ tiếp tục ăn chế độ ăn bình thường. Trẻ đang bú mẹ nên tiếp tục bú, trừ khi phụ huynh được bác sĩ hướng dẫn khác.

Sau khi được bù nước, ngay cả những trẻ bị tiêu chảy nặng vẫn có thể tiếp tục chế độ ăn bình thường, bác sĩ Uyên cho hay. Hầu hết trẻ em bị tiêu chảy đều dung nạp được các sản phẩm sữa bò nguyên chất, không cần thiết phải pha loãng hoặc ngừng sữa, trừ trường hợp trẻ bị dị ứng với sữa bò.

Các loại thực phẩm trẻ có thể ăn như tinh bột (gạo, lúa mì, khoai tây, bánh mì,...), thịt nạc, sữa chua, trái cây và rau. Phụ huynh nên tránh thực phẩm giàu chất béo, vì khó hấp thụ; tránh đồ uống thể thao vì chúng có nhiều đường và có nồng độ chất điện giải không phù hợp cho trẻ bị tiêu chảy. Các bữa ăn nên được chia nhỏ nhiều lần, giảm nguy cơ trẻ nôn ói thêm.

Đặc biệt, phụ huynh cần theo dõi con sát sao. Khi trẻ tiêu chảy có máu, từ chối ăn hoặc uống bất cứ thứ gì trong hơn vài giờ ở trẻ sơ sinh và hơn tám giờ ở trẻ nhỏ, mất nước từ trung bình đến nặng, đau bụng từng cơn hoặc dữ dội, thay đổi hành vi, thờ ơ hoặc giảm phản ứng, nôn dữ dội, lặp đi lặp lại... thì cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay.

Theo bác sĩ Uyên, nguyên nhân phổ biến nhất gây tiêu chảy cấp là nhiễm virus. Ngoài ra còn có nhiễm trùng vi khuẩn, tác dụng phụ của thuốc kháng sinh và nhiễm trùng ngoài hệ tiêu hóa. Cha mẹ chăm sóc con bị tiêu chảy, cần rửa tay. Không cho con đi học, đi bơi cho tới khi khỏi bệnh.

Rửa tay bằng xà phòng trong 15-30 giây là cách đơn giản và hiệu quả để ngăn ngừa bệnh lây lan. Cần rửa tay sạch sẽ sau khi thay tã hoặc chạm vào bất kỳ vật dụng nào dính bẩn, trước và sau khi chuẩn bị thức ăn và ăn uống, sau khi đi vệ sinh, sau khi xử lý rác hoặc quần áo bẩn, hay khi chạm vào động vật, hoặc xì mũi, hắt hơi...

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị cho trẻ bú mẹ hoàn toàn đến 6 tháng tuổi và tiếp tục đến khi trẻ hai tuổi để ngăn ngừa tiêu chảy. Thực phẩm, nước uống của trẻ cần được nấu chín, đun sôi trong ít nhất 5 phút. Nhà vệ sinh phải được đặt cách nguồn nước uống trên 10 mét và xuống dốc so với nguồn nước.

Hiện đã có vaccine phòng tiêu chảy. Dự kiến năm 2022, Việt Nam sẽ có ít nhất hai loại vaccine phòng tiêu chảy miễn phí, theo chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia.

Thư Anh