Tiến sĩ Phạm Ngọc Thạch, Phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng 2, ngày 15/3, cho biết các bác sĩ chẩn đoán bé có tinh hoàn ẩn, khả năng nằm trong ổ bụng vì khám không sờ thấy, siêu âm cũng không phát hiện vị trí tinh hoàn.

Người nhà kể sau khi sinh, một bên bìu của bé không thấy tinh hoàn. Khoảng một tuổi, tinh hoàn của bé lúc sờ thấy, lúc không.

Bác sĩ Thạch cùng bác sĩ Lê Nguyễn Yên, Phó Khoa Tiết niệu phẫu thuật nội soi cho bé, tìm thấy tinh hoàn nằm trong ổ bụng. Các bác sĩ đã di động tinh hoàn, giúp đưa xuống đúng vị trí vùng bìu mà các mạch máu cung cấp cho tinh hoàn cũng như hệ thống ống dẫn tinh không bị tổn thương.

Sau mổ, tinh hoàn nằm đúng vị trí trong bìu, vết mổ sạch. Bé trai hồi phục tốt, vừa xuất viện sau mổ một ngày.

Theo bác sĩ Thạch, kỹ thuật này đòi hỏi nhiều về trình độ, kinh nghiệm của phẫu thuật viên vì nếu cố gắng hạ tinh hoàn xuống, vô tình làm căng hệ thống tưới máu, sẽ giảm nguồn cung cấp máu. Đây chính là một trong những nguyên nhân gây teo tinh hoàn về sau khi bệnh nhân lớn lên. Bên cạnh đó, nếu cố đưa xuống mà trạng thái tinh hoàn quá căng dễ dẫn đến tinh hoàn quay về vị trí xuất phát, tức bệnh tái phát.

"Trường hợp bệnh nhi này rất đặc biệt", bác sĩ Thạch nói. Người nhà từng có lúc sờ thấy tinh hoàn, chứng tỏ có khả năng tinh hoàn này di động và mức độ di động khá cao, biên độ rộng, nên có lúc ở trong bìu, lúc ở ống bẹn và thậm chí quay ngược về lỗ bẹn sâu, ổ bụng. Đối với tinh hoàn ẩn, di động, vấn đề xoắn tinh hoàn luôn là một trong những nguy cơ chực chờ cần lưu ý.

Trong thời kỳ phôi thai, tinh hoàn di chuyển từ ổ bụng xuyên qua thành bụng ở vùng bẹn vào vị trí bình thường là bìu. Nếu trong quá trình này tinh hoàn gặp một sự cố gì đó, không nằm ở bìu mà nằm ở bụng, ở bẹn thì gọi là tinh hoàn ẩn.

Tinh hoàn ẩn có trong 30% các trường hợp sinh non. Với trẻ sinh đủ tháng, xuất độ chỉ còn khoảng 3%. Ở những trẻ có tinh hoàn ẩn, khoảng 70% trường hợp tinh hoàn sẽ xuống bìu trong những tháng đầu nhưng sau một tuổi thì tỷ lệ tinh hoàn ẩn xuống bìu rất ít, không đáng kể.

Để nhận biết tinh hoàn ẩn, đơn giản nhất là khi bé đứng sờ bìu mà không thấy tinh hoàn; khi bé nằm sờ lên vùng bẹn có thể thấy một khối cộm nhỏ di động. Khi thấy hiện tượng trên, phụ huynh nên đưa bé đến bệnh viện nhi để được bác sĩ kiểm tra.

Bác sĩ khuyến cáo, tinh hoàn ẩn nếu không điều trị sẽ dẫn đến nhiều hậu quả đáng tiếc. Nếu trẻ có tinh hoàn ẩn đột nhiên đau thắt dữ dội vùng bẹn, sờ đau và trẻ không cho sờ; đôi khi có kèm nôn ói, cần nghĩ đến xoắn tinh hoàn. Xoắn tinh hoàn do tinh hoàn không được cố định ở bìu như bình thường và phải cắt bỏ tinh hoàn nếu hoại tử.

Nguy cơ hóa ác của một tinh hoàn ẩn cao gấp 22 đến 40 lần so với tinh hoàn bình thường nằm ở bìu. Nếu tinh hoàn nằm trong ổ bụng thì nguy cơ hóa càng cao hơn nữa do nhiệt độ trong ổ bụng cao hơn ở bìu, làm tinh hoàn không phát triển và giảm số lượng tế bào mầm. Ngoài ra, khi bị tinh hoàn ẩn một bên thì tinh hoàn đối diện cũng có nguy cơ hóa ác 25%.

Những trường hợp tinh hoàn ẩn để muộn tới sau tuổi dậy thì, thường là tinh hoàn teo nhỏ và nằm cao trong bụng, nên cắt tinh hoàn vì tinh hoàn đã mất chức năng và để ngừa nguy cơ hóa ác.

Tinh hoàn ẩn một bên hay cả hai bên làm giảm khả năng sinh sản. Các số liệu cho thấy chỉ 25% các trường hợp tinh hoàn ẩn hai bên đã điều trị phẫu thuật có số lượng tinh trùng bình thường. Vô sinh là không tránh được đối với những trường hợp có tinh hoàn ẩn hai bên mà không điều trị.

Một nghiên cứu cho thấy tỷ lệ có con là 90% khi điều trị lúc 1-2 tuổi, 50% lúc 2-3 tuổi, 40% lúc 5-8 tuổi, 30% lúc 9-12 tuổi và chỉ còn 15% khi quá 15 tuổi.

Lê Phương