Bác sĩ Võ Văn Thanh, Giám đốc Sở Y tế Kon Tum, ngày 17/3 cho biết: "Hiện vẫn chưa xác định được vi khuẩn gây ngộ độc botulinum là từ nguồn thức ăn nào". Theo kết quả điều tra an toàn thực phẩm, từ ngày 13 đến 21/2, dân làng Kon Kum tập trung tổ chức nhiều bữa ăn, uống rượu với nhau. Do đó, ngành chức năng khó xác định được bữa ăn và thực phẩm nào nhiễm độc.

Theo ông Thanh, ngành y tế tiếp tục điều tra, xác định thực phẩm, tập quán ăn uống có thể gây nhiễm độc botulinum để có giải pháp phòng ngừa.

Một tháng trước, hàng chục người dân tộc Mơ Nâm ở thôn Kon Kum, xã Măng Cành, huyện Kon Plông, tổ chức lễ tiệc "tết chuồng trâu". Đây là tiệc được người Mơ Nâm tổ chức để mừng sửa chữa, làm chuồng trâu mới. Vài hôm sau, nhiều người có triệu chứng sốt, nôn ói, đau bụng.

Thông tin ban đầu có 3 người tử vong liên quan đến bữa tiệc "chuồng trâu". Sau đó, cơ quan chức năng xác định một người trong số này chết do sỏi thận. Bốn người khác đang theo dõi sức khỏe tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh, hiện tại sức khỏe ổn định. 8 người tham gia bữa tiệc không có triệu chứng, do yếu tố dịch tễ nên được theo dõi sức khỏe tại Trung tâm Y tế huyện Kon Plông. Những người này sức khỏe ổn định và đã về nhà, không tính vào chùm ca ngộ độc.

Kết quả xét nghiệm tại Viện Kiểm nghiệm An toàn Vệ sinh Thực phẩm Quốc gia, ba bệnh nhân đang điều trị đều nhiễm vi khuẩn clostridium botulinum sinh độc tố type E botulinum. Các xét nghiệm về kim loại nặng, hóa chất bảo vệ thực phẩm, rượu trong mẫu nước tiểu, máu, kết quả bình thường.

Năm 2020, ít nhất 16 người bị ngộ độc botulinum nặng, sau khi ăn món pate Minh Chay. Các bệnh nhân cư trú tại Hà Nội, TP HCM, Khánh Hòa, Đồng Nai, Long An, Bình Dương, Quảng Nam. Trong đó, một bệnh nhân nam 70 tuổi ở Hà Nội đã tử vong, dù được dùng thuốc giải độc. Nhiều người khác ngộ độc nhẹ, chỉ mỏi và yếu cơ, được điều trị và xuất viện trong ngày.

Những trường hợp ngộ độc botulinum nặng thường phải thở máy trung bình hai tháng hoặc hơn, mất nhiều tháng để phục hồi và có thể gặp nhiều biến chứng. Nếu không điều trị kịp thời có thể tử vong, liệt không hồi phục. Một phụ nữ điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP HCM phải thở máy liên tục 5 tháng.

Botulinum là loại độc tố thần kinh cực mạnh, sinh ra bởi vi khuẩn yếm khí - loại vi khuẩn ưa môi trường kín như thức ăn đóng hộp hoặc môi trường thực phẩm không đủ tiêu chuẩn kềm chế vi khuẩn phát triển, sinh độc tố.

Cơ chế gây độc botulinum là độc tố di chuyển trong máu, tấn công thần kinh ngoại biên, làm liệt các cơ đối xứng hai bên. Người bệnh bị liệt dần từ trên xuống dưới, bắt đầu từ cơ mi mắt gây sụp mi, tới cứng miệng, ăn, nuốt khó, rồi lan dần xuống tay, chân. Cuối cùng, cơ hô hấp mất chức năng, người bệnh không thể tự thở dù đầu óc minh mẫn, tỉnh táo.

Ngộ độc botulinum được xếp vào bệnh hiếm vì khoảng 30-40 năm nay không xuất hiện tại Việt Nam. Việt Nam không sản xuất cũng như không tích trữ sẵn loại huyết thanh giải độc tốđã sử dụng trên thế giới là Botulism Antitoxin Heptavalent. Khi xuất hiện chùm ca ngộ độc pate Minh Chay, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã tài trợ khẩn cấp 10 lọ thuốc giải độc về Việt Nam. Mỗi lọ thuốc có giá khoảng 8.000 USD.

Thư Anh - Ngọc Oanh