Bệnh nhân liệt cơ, thở máy vì độc tố trong Pate Minh Chay

Thông tin từ BV Bệnh nhiệt đới Tp. Hồ Chí Minh, 2 ca nhiễm độc tố botulinum đang được điều trị tại khoa hồi sức tích cực chống độc người lớn sau 2 tuần điều trị. Một người đã cai máy thở, cử động được chân tay và người còn lại vẫn tiếp tục thở máy.

Trước đó hai chị em bệnh nhân này cùng nhau nhập viện cấp cứu trong tình trạng khó nuốt, không há miệng được, có dấu hiện liệt cơ toàn thân (kể cả cơ hô hấp), nên phải cho thở máy.

Còn tại BV Chợ Rẫy Tp. Hồ Chí Minh, từ ngày 24 đến 30/7, đơn vị tiếp nhận 5 bệnh nhân nhập viện cấp cứu sau khi ăn phải sản phẩm Pate Minh Chay. Trong đó có một cặp vợ chồng (36 tuổi, trú Nha Trang, Khánh Hòa), người vợ đang có thai con đầu 19 tuần. Hiện hai bệnh nhân tỉnh táo, tiếp xúc tốt nhưng đều có dấu hiệu bị sụp mi mắt hoàn toàn, nói khó, nuốt khó, yếu tứ chi sức cơ từ 2-4/5, khó thở tăng dần, suy hô hấp phải đặt nội khí quản, thở máy.

Trước đó, trưa 19/7 cả hai vợ chồng cùng ăn Pate Minh Chay và sáng hôm sau người chồng đột ngột buồn nôn, nôn ói, chóng mặt, mờ mắt, nuốt khó, sụp mi mắt. Hai ngày sau, người vợ rơi vào tình trạng tương tự, cả hai được chuyển vào BVĐK tỉnh Khánh Hòa cấp cứu cho đến ngày 24/7 thì chuyển vào BV Chợ Rẫy trong tình trạng khó nói, khó thở, sụp mi mắt.

Và nhóm 3 người là bạn bè có độ tuổi từ 20-24 (trú tại Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu), cùng nhau ăn Pate Minh Chay ngày 24/7 và lần lượt có biểu hiện đột ngột nôn ói, đau họng, khó nuốt, khó thở. Sau khi nhập điều trị tại địa phương, cả 3 được chuyển đến BV Chợ Rẫy lần lượt vào các ngày 27, 29 và 30/7 với tình trạng sụp mi hoàn toàn, suy hô hấp, thở máy, sức cơ tứ chi từ 2/5-3/5. Đáng lưu ý có, 1 bệnh nhân nữ rơi vào tình trạng liệt toàn thân, phải thở máy.

Còn lại hai bệnh nhân đang được điều trị tại trung tâm Chống độc BV Bạch Mai, sẽ được cập nhật thông tin vào sáng ngày mai.

Ngộ độc hiếm gặp, hậu quả khó lường

Theo TS. Nguyễn Hồng Vũ, nghiên cứu tại Viện ung thư quốc gia City of hope tại Mỹ, ngộ độc do vi khuẩn Clostridium botulinum có tên gọi là “Botulism”. Đây là loại ngộ độc hiếm gặp nhưng nếu bị có thể gây hậu quả nghiêm trọng do loại độc tố được tạo ra bởi vi khuẩn này có thể tấn công các dây thần kinh của cơ thể, ngăn chặn sự truyền tín hiệu của chúng dẫn đến tê liệt các cơ.

Các triệu chứng ban đầu bao gồm mệt mỏi, suy nhược và chóng mặt, sau đó thường là mờ mắt, khô miệng và khó nuốt, khó nói, nôn mửa, tiêu chảy, táo bón và sưng bụng cũng có thể xảy ra. Bệnh có thể tiến triển thành tê liệt ở cổ và cánh tay, sau đó ảnh hưởng các cơ thuộc hệ hô hấp và các cơ vùng hạ vị. Các triệu chứng thường xuất hiện trong vòng 12 đến 36 giờ sau khi ăn phải thực phẩm có chứa độc tố.

Người bị nhiễm độc bởi độc tố của Clostridium botulinum cần điều trị càng sớm càng tốt bằng thuốc kháng độc tố (antitoxin). Do sự phát triển của y học hiện đại, những người bị ngộ độc này ngày nay có nguy cơ tử vong thấp hơn nhiều so với trước đây. Tuy nhiên, ngay cả khi với thuốc chống độc và chăm sóc y tế, điều trị tích cực, một số bệnh nhân vẫn chết vì nhiễm trùng hoặc các vấn đề khác do bị liệt trong nhiều tuần hoặc nhiều tháng. Một số bệnh nhân sống sót sau ngộ độc này có thể bị mệt mỏi và khó thở trong nhiều năm sau, và có thể cần điều trị lâu dài để giúp họ hồi phục.

Theo ông Vũ, Clostridium botulinum là vi khuẩn yếm khí bắt buộc (anaerobic), chúng chỉ sống & phát triển trong môi trường không có oxy. Loại vi khuẩn này có thể tạo bào tử (trạng thái tiềm sinh, dạng ngủ), ở trạng thái này chúng có khả năng chống chịu tốt để tồn tại trong những điều kiện không thuận lợi cho chúng như nhiệt độ cao, môi trường có nhiều oxy, v.v… Bào tử của vi khuẩn Clostridium botulinum tồn tại rộng rãi trong môi trường của chúng ta như đất, nước sông, nước biển... nhưng khi ở trong điều kiện thiếu oxy và phù hợp chúng sẽ nảy mầm, phát triển và sau đó tiết chất độc. Do vậy, loại ngộ độc này thường xảy ra khi người ta ăn những thực phẩm đóng hộp mà trong quá trình chế biến đã không đảm bảo an toàn vệ sinh.

Để phòng ngừa ngộ độc thực phẩm, việc “thực hành tốt” (good practice) trong chế biến thực phẩm, đặc biệt là trong quá trình đun nóng/tiệt trùng và vệ sinh cần được thực hiện một cách nghiêm túc. Hầu hết các vi khuẩn có thể bị tiêu diệt bằng cách đun sôi thông thường nhưng để tiêu các bào tử của chúng việc xử lý nhiệt độ cao hơn cần được thực hiện như ở nhiệt độ 121°C đối với các bào tử của vi khuẩn Clostridium botulinum.

Tuy bào tử của vi khuẩn này khá khó tiêu diệt nhưng độc tố tạo ra bởi chúng khá nhạy cảm với nhiệt độ. Do vậy, chỉ cần làm nóng thực phẩm đến nhiệt độ nấu ăn thông thường (khoảng 80°C) trong 30 phút hoặc nhiệt độ sôi (100°C) trong 10 phút trước khi ăn có thể làm giảm đáng kể nguy cơ bị ngộ độc...

Vũ Vũ