Hướng dẫn của Bộ Y tế nêu rõ nguyên tắc chung sử dụng y dược cổ truyền để phòng và điều trị Covid-19.

Về phòng bệnh, các phương pháp y dược cổ truyền được dùng để bồi bổ chính khí, nâng cao thể trạng. Người dân chú ý tuân thủ quy định về phòng, chống dịch Covid-19 của Bộ Y tế. Việc điều trị căn cứ vào chẩn đoán, biện chứng luận trị và thể chất, tình trạng cụ thể của người bệnh. Người bệnh cần được điều trị sớm nhất có thể, đồng thời chú trọng vị trí bệnh và chứng hậu chủ yếu với từng giai đoạn.

Bên cạnh đó, các đơn vị cần theo sát diễn biến bất thường của bệnh. Tùy tình trạng và giai đoạn của người bệnh, bác sĩ kê đơn gia giảm thành phần, khối lượng các vị thuốc cổ truyền phù hợp với lý, pháp, phương, dược và tính chất truyền bệnh của y học cổ truyền.

Trường hợp kết hợp với y học hiện đại, bác sĩ có thể tham khảo “Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bằng y học hiện đại” của Bộ Y tế, đồng thời có kế hoạch điều trị, theo dõi và dự phòng hợp lý.

Bộ Y tế lưu ý hướng dẫn này không áp dụng cho trẻ em. Riêng đối với phụ nữ mang thai, trong quá trình điều trị, bác sĩ cần chú ý tới những thay đổi sinh lý khi mang thai.

Cũng theo y học cổ truyền, tác nhân gây bệnh xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp trên, giai đoạn đầu tập trung chủ yếu ở vùng mũi họng. Do đó, bệnh nhân có thể sử dụng một số phương pháp y học cổ truyền kết hợp với các cách phòng bệnh khác theo quy định để hạn chế lây nhiễm.

Khi không dùng thuốc, bệnh nhân nên tập thở, tự xoa bóp. Thở bụng theo nhịp điệu “êm, nhẹ, đều, chậm, sâu, dài”. Thở ngực theo nhịp điệu “êm, nhẹ, đều, chậm, sâu, dài” và “hít vào ngực nở, bụng lép, thở ra ngực lép, bụng hơi phồng”.

Phương pháp tự xoa bóp là xoa bóp toàn thân (tập hằng ngày 10-15 phút/lần và 2-3 lần/ngày). Bệnh nhân ngồi xếp bằng, hoa sen, trên ghế; lưng thẳng; mặt nhìn thẳng; xát nóng hai lòng bàn tay với nhau và dùng 2 tay xoa bóp cho cơ thể, làm từ trên xuống dưới theo hướng dẫn.

Trong trường hợp dùng thuốc ngoài, bệnh nhân cần xông phòng ở, nơi làm việc với các loại thuốc, tinh dầu có tác dụng phương hương hóa thấp. Nguyên liệu có thể là hoắc hương, sả, chanh, bạc hà, húng quế, gừng, tỏi, lá bưởi, kinh giới, tía tô, tràm gió... Ngoài ra, bệnh nhân có thể dùng một loại dược liệu hoặc phối hợp nhiều loại, mỗi loại 200-400 gr, tùy diện tích phòng.

Cách làm: Cho dược liệu vào nồi, đổ nước ngập dược liệu, đậy nắp nồi, đun sôi lăn tăn, mở nắp để hơi nước bão hòa tinh dầu khuếch tán ra không gian phòng, tiếp tục đun sôi nhỏ thêm 30 phút, đóng cửa phòng khoảng 20 phút. Với cách này, bệnh nhân có thể làm 2 lần/ngày vào sáng và chiều.

Bệnh nhân cũng có thể sử dụng tinh dầu hoắc hương, sả, chanh, bạc hà, hương nhu, bưởi, tràm, quế..., đã được cơ quan có thẩm quyền cấp phép lưu hành.

Theo đó, tùy diện tích phòng (10-40 m2), bệnh nhân có thể lấy lượng tinh dầu phù hợp (2-4ml), hòa tan tinh dầu trong ethanol 75%, lắc đều, cho vào bình xịt phun sương, xịt quanh phòng, đóng cửa phòng khoảng 20 phút, xịt 2-3 lần/ngày.

Với phương pháp này, Bộ Y tế lưu ý không được xông trực tiếp vào người; không xông tinh dầu trong phòng ngủ có trẻ em dưới 30 tháng tuổi, trẻ em có tiền sử co giật do sốt cao, động kinh, người có dị ứng với tinh dầu.

Để phòng bệnh bằng y học cổ truyển, người dân có thể sử dụng dung dịch có nguồn gốc từ dược liệu, tác dụng tuyên phế lợi họng, thuốc cổ truyền để xúc họng, xịt mũi họng, xông mũi họng nhằm làm sạch đường hô hấp trên.

Bên cạnh đó, người dân có thể lựa chọn sử dụng một số dược liệu, thuốc cổ truyền nhằm bồi bổ chính khí, nâng cao thể trạng: Hoài sơn, Trần bì, Hoàng kỳ, Bạch linh, Bạch biển đậu, Đảng sâm, Thái tử sâm, Ý dĩ nhân, Cam thảo...

Bộ Y tế lưu ý người có bệnh lý nền cần tuân theo tư vấn và chỉ định của bác sĩ. Những người có thể trạng béo, bệu phải dùng kiện tỳ trừ thấp.