Bệnh nhân Nguyễn Thanh Hoa, 17 tuổi được gia đình đưa đến Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp, Hải Phòng cấp cứu vào rạng sáng trong tình trạng nói khó và liệt hoàn toàn nửa người bên phải, méo miệng.

Bệnh nhân được điều trị tại Khoa Thần kinh với chẩn đoán đột quỵ nhồi máu não giờ thứ 3.

BS Nguyễn Thị Thu Thủy cùng các bác sĩ Khoa Thần kinh nhận định, người bệnh bị nhồi máu não ở độ tuổi rất trẻ, hiếm gặp. Theo chỉ định, bệnh nhân nhồi máu não trên 18 tuổi mới có chỉ định dùng thuốc tiêu sợi huyết, trường hợp này thêm chống chỉ định do đang trong thời gian kinh nguyệt.

Tuy nhiên, nếu không được can thiệp, gần như chắc chắn em sẽ phải chịu những di chứng nặng nề về vận động, ngôn ngữ, cả cuộc đời có thể phải gắn liền với xe lăn.

Sau khi hội chẩn, cân nhắc giữa một bên là tính mạng, một bên là chống chỉ định và được gia đình đồng ý, ngay trong đêm các bác sĩ thống nhất dùng thuốc tiêu sợi huyết cho bệnh nhân để không làm chậm trễ cơ hội tái thông mạch não.

May mắn sau 15 phút dùng thuốc, cơ lực của em được cải thiện tốt, có thể cử động được nửa người bên phải. Vài ngày tiếp theo, các triệu chứng tiếp tục được cải thiện tốt dần lên, bệnh nhân có thể đứng, tập đi lại và không gặp biến chứng nào.

Đột quỵ não hay còn gọi là tai biến mạch máu xảy ra khi nguồn cung cấp máu cho một phần não bị gián đoạn hoặc khi một mạch máu trong não vỡ khiến máu tràn vào không gian xung quanh các tế bào não. 

Đột quỵ gồm 2 thể: Nhồi máu não (chiếm 80-85%) và chảy máu não. Khi bị thiếu oxy và dinh dưỡng, mỗi phút trôi qua sẽ có gần 2 triệu tế bào não bị chết.

Nếu vùng tế bào não bị tổn thương nặng hoặc lan rộng, đột quỵ sẽ dẫn tới tử vong hoặc để lại những di chứng nặng nề về rối loạn vận động, nhận thức, ngôn ngữ, thị giác…

Mỗi năm Việt Nam có hơn 200.000 ca mắc mới đột quỵ, trong đó gần 50% bệnh nhân diễn biến xấu đi và tử vong theo thời gian, 90% để lại di chứng do hầu hết bệnh nhân đột quỵ đều đến viện khi đã qua khung giờ vàng.

PGS.TS Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ, đột quỵ nhồi máu não hay gặp ở người lớn tuổi, với người trẻ, chủ yếu gặp thể chảy máu não do các dị dạng mạch não, phình mạch não…

Với đột quỵ, thời gian là vàng, phải chạy đua thời gian để đưa bệnh nhân đến các bệnh viện gần nhất ngay khi có các triệu chứng nghi ngờ như đột ngột méo miệng một bên, nói ngọng, yếu tê bì tay chân một bên, mất thị lực một bên…

PGS Tôn nhấn mạnh, cơ hội để dùng thuốc tiêu sợi huyết chỉ 4,5 giờ từ khi khởi phát, cơ hội can thiệp lấy huyết khối là 6 giờ đầu, trừ một số trường hợp đặc biệt có thể lên tới 24 giờ.

PGS Tôn lưu ý, người trẻ cần nâng cao nhận thức về đột quỵ cũng như các dấu hiệu bệnh để có thể phát hiện sớm, cấp cứu kịp thời.

Thông thường khoảng 1/3 các ca đột quỵ nhồi máu não có dấu hiệu báo trước là các cơn thiếu máu não thoáng qua.

Cơn thiếu máu não thoáng qua xảy ra do tình trạng ngừng tạm thời việc cung cấp máu lên não. Các dấu hiệu như mất thị lực đột ngột, yếu một cánh tay hoặc chân trong ít phút có thể xuất hiện do các cơn thiếu máu não thoáng qua.

Sau 2-20 phút, khả năng vận động có thể sớm trở lại, điều này tạo nên cảm giác chủ quan cho người bệnh, tuy nhiên sẽ rất nguy hiểm nếu bỏ qua.

Theo thống kê, những người bị cơn thiếu máu não thoáng qua 1 lần có nguy cơ bị đột quỵ cao gấp 9 lần những người chưa bị lần nào.

Do đó, nếu được phát hiện sớm, can thiệp kịp thời và có các biện pháp phòng ngừa, bệnh nhân sẽ tránh được đột quỵ.

* Tên bệnh nhân đã được thay đổi.

Thúy Hạnh