Đây là một trong các biện pháp nhằm kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, tại thông tư hướng dẫn chính sách dân số của Bộ Y tế, có hiệu lực từ ngày 10/3. Theo đó, các địa phương sẽ căn cứ vào thực tiễn, lựa chọn hình thức để khuyến khích, hỗ trợ những cặp vợ chồng sinh hai con một bề có ký cam kết không sinh thêm con.

Tiến sĩ Đinh Huy Dương, Vụ trưởng Truyền thông - Giáo dục, Tổng cục Dân số, cho biết các hình thức khuyến khích là tôn vinh, biểu dương việc nuôi con khỏe, dạy con ngoan, con học giỏi, thành đạt; miễn, giảm học phí, hỗ trợ mua bảo hiểm y tế học sinh, hỗ trợ sữa học đường và các nội dung, hình thức phù hợp khác.

Xã, thôn thực hiện tốt việc kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh sẽ được đề xuất khen thưởng một lần, kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật.

"Như vậy, các cặp vợ chồng sinh hai con một bề có thuộc diện được khuyến khích, hỗ trợ hay không còn tùy thuộc vào tình hình thực tế tại từng địa phương, do địa phương quyết định. Điều này không đồng nghĩa là trên cả nước cứ sinh 2 con một bề là được hưởng hỗ trợ", ông Dương giải thích thêm.

Tỷ số giới tính khi sinh năm 2019 của Việt Nam là cứ 100 bé gái chào đời thì có 111,5 bé trai, được đánh giá là "mất cân bằng ở mức rất cao". Tỷ số giới tính khi sinh theo tự nhiên khoảng 105 bé trai/100 bé gái. Năm 2019, cả nước "thiếu hụt" 45.900 bé gái, theo tỷ số này. Tình trạng chênh lệch giới tính khi sinh phổ biến ở đồng bằng sông Hồng, nhất là khu vực nông thôn. Mất cân bằng giới tính khi sinh xảy ra ở tất cả nhóm có mức sống khác nhau.

Theo Tổng cục Thống kê, Việt Nam sẽ thừa 1,5 triệu nam giới từ 15 đến 49 tuổi vào năm 2034 nếu mức độ mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn cao như hiện nay.

Nhiều giải pháp được đề ra để duy trì mức sinh thay thế. Ông Dương cho biết tại 33 tỉnh thuộc vùng mức sinh cao, thôn nào 3 năm hoặc 5 năm liên tục không có người sinh con thứ 3 trở lên thì được đề xuất khen thưởng kèm hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật. Xã 3 năm liên tục không có người sinh con thứ 3 trở lên, cũng được đề xuất khen thưởng. Với cá nhân, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đã đủ 2 con và tự nguyện sử dụng biện pháp tránh thai dài hạn như triệt sản, đặt dụng cụ tử cung, cấy thuốc tránh thai... được hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật.

Tại 20 địa phương có mức sinh thấp hơn, bao gồm TP HCM, Đông Nam Bộ, đồng bằng sông Cửu Long, căn cứ vào thực tiễn, địa phương quyết định hình thức khen thưởng với phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi. Các xã ở khu vực này có 60% cặp vợ chồng sinh đủ hai con trước 35 tuổi trong liên tục 3-5 năm, cũng được xét khen thưởng.

Thúy Quỳnh