Bác sĩ Nguyễn Văn Hảo, Trưởng khoa Hồi sức cấp cứu - chống độc người lớn, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP HCM, nơi điều trị các bệnh nhân ngộ độc, cho biết Việt Nam chưa có huyết thanh kháng botulinum.

Bệnh viện đề nghị Bộ Y tế nhập khẩu sớm, đề phòng tình huống phức tạp trong thời gian tới. Huyết thanh kháng độc tố botulinum được chế từ huyết thanh ngựa, giá khoảng 8.000 USD một lọ.

Tuần trước Bộ Y tế đã phối hợp với WHO mua hai lọ thuốc từ Thái Lan điều trị hai bệnh nhân ở Bệnh viện Bạch Mai, ngộ độc do ăn pate Minh Chay.

Huyết thanh này chỉ phát huy hiệu quả tốt nhất khi dùng trong ba ngày đầu kể từ khi trúng độc. Khi độc tố đã ngấm sâu, lưu hành trong máu, bám dính, phá hủy các tổ chức thần kinh rồi thì buộc phải chờ tế bào thần kinh tái tạo. Quá trình này cần khoảng hai tháng, thậm chí 100 ngày.

9 bệnh nhân tại TP HCM đều nhập viện muộn, nhiều ngày sau khi ăn pate, độc tố đã ngấm sâu trong cơ thể, bác sĩ Hảo cho hay. Độc tố khiến bệnh nhân liệt từ phần thân trên, lan dần xuống dưới, liệt cơ hô hấp, không thể tự thở, dần dần diễn biến nặng hơn.

"Tất cả bệnh nhân nhập viện trễ. Các cơ, đặc biệt là cơ hô hấp, đã liệt hết nên chỉ có thể hỗ trợ duy trì sự sống, chờ tế bào thần kinh hồi phục. Không dùng kháng độc tố được để điều trị đặc hiệu được", bác sĩ Hảo cho biết.

Trải qua thời gian điều trị tích cực, tăng cường dinh dưỡng, thay huyết tương, lọc máu, vật lý trị liệu, đến nay 5 người đã được xuất viện. Số còn lại vẫn trong tình trạng nặng, phải thở máy. Các biến chứng do thở máy lâu ngày như nhiễm trùng, viêm phổi, loét do tỳ đè... tương đối nguy hiểm. Chi phí điều trị tốn kém. Đây là tình trạng chung mà các bệnh nhân điều trị ở ba bệnh viện tại TP HCM gặp phải.

Các bệnh nhân nhập viện do nhiễm độc botulinum sau khi ăn pate Minh Chay chứa vi khuẩn Clostridium botulinum. Nhà chức trách đang tích cực thu hồi sản phẩm mang nhãn hiệu này trên toàn quốc. TP HCM xác định được 1.290 người trên địa bàn mua 1.559 hũ pate Minh Chay qua kênh online, tuy nhiên mới thu hồi được 103 hũ, chưa đến 10% lượng bán ra.

Bà Phạm Khánh Phong Lan, Trưởng Ban Quản lý An toàn Thực phẩm, Sở Y tế, lo ngại số sản phẩm chưa thu hồi được sẽ trở trở thành nguồn gây bệnh mới.

"Nếu người dân ngại báo cáo, tự tiêu hủy, vứt sản phẩm ra môi trường, các hũ pate đó sẽ trở thành nguồn lây vi trùng cực kỳ nguy hiểm trong cộng đồng", bà Lan cảnh báo.

"Tất cả những người đã ăn pate Minh Chay đều có nguy cơ ngộ độc. Mong người dân cảnh giác, nếu đã ăn thì đến ngay cơ sở y tế để kiểm tra sức khỏe, đồng thời phối hợp với cơ quan chức năng để thu hồi triệt để sản phẩm", bà nói thêm.

Botulinum là chất độc tác động lên các dây thần kinh, sinh ra bởi vi khuẩn yếm khí - loại vi khuẩn ưa môi trường kín như thức ăn đóng hộp. Khi ăn phải thức ăn chứa độc tố botulinum, người bệnh xuất hiện các triệu chứng ngộ độc sau 12-36 giờ, thậm chí lâu hơn.

Các triệu chứng thường gặp là đau bụng, đau cơ, mệt mỏi, nhìn mờ hay nhìn đôi, khô miệng, nói khó, nuốt khó, sụp mi mắt, yếu cơ toàn thân. Cuối cùng, bệnh nhân khó thở, không thở được do liệt các cơ hô hấp. Các triệu chứng này xuất hiện chậm hay nhanh tùy thuộc vào lượng botulinum ăn phải.

Độc tố botulinum tấn công gây tổn thương đầu mút các dây thần kinh, khiến việc dẫn truyền thần kinh đến cơ không còn, gây yếu liệt. Người bệnh không thể tự thở, cử động tay chân dù hoàn toàn tỉnh táo. Dù điều trị tích cực, tình trạng này vẫn kéo dài vài tháng, có thể liệt không hồi phục. Thậm chí, bệnh nhân tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Thư Anh