Tiết kiệm vùng não còn lành lặn cho bệnh nhi

Từ khi được các chuyên gia đến từ Alabama (Hoa Kỳ) chuyển giao kỹ thuật phẫu thuật kết hợp đặt điện cực bề mặt vỏ não từ tháng 12-2017, đến nay, Bệnh viện Nhi Trung ương đã điều trị được cho tám trường hợp động kinh kháng thuốc.

ThS, BS Lê Nam Thắng, Phó khoa Thần kinh, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, kỹ thuật này cho phép các bác sĩ xác định một cách chính xác, chi tiết hơn vị trí của vùng sinh động kinh, tránh phải phẫu thuật diện tích mô não lớn nhằm tiết kiệm cho bệnh nhi những vùng não thực sự còn lành lặn. Những ca bệnh phẫu thuật thành công mở ra nhiều cơ hội tái hòa nhập cộng đồng cho các bệnh nhi phải hàng ngày vật lộn với căn bệnh động kinh kháng thuốc.

Bệnh nhi Nguyễn Việt Anh (15 tuổi, ở Phú Thọ) là ca thứ tám vừa qua được các bác sĩ chỉ định tiến hành phẫu thuật bằng phương pháp này. Việt Anh bắt đầu phát hiện có triệu chứng lên cơn sốt cao kèm co giật năm lên sáu tuổi. Tại bệnh viện địa phương, cháu được chẩn đoán mắc viêm não và chỉ định chuyển lên tuyến Trung ương điều trị.

Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, sau khi thăm khám, các bác sĩ kết luận cháu mắc chứng động kinh. Kể từ đó đến nay đã 9 năm, cháu Việt Anh đã điều trị động kinh ở nhiều bệnh viện, thay đổi nhiều loại thuốc nhưng tình trạng sức khỏe vẫn không tiến triển. “Có những thời điểm cháu gần như không thể đi học vì có tháng lên cơn động kinh tới 20 lần”, người nhà Việt Anh cho hay.

Với trường hợp của cháu Việt Anh, các bác sĩ xác định được nguyên nhân sinh động kinh là do loạn sản vỏ não. Sau khi xác định được vùng sinh động kinh, các bác sĩ đã quyết định tiến hành phẫu thuật. Ngày 16-7, cháu Việt Anh được các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương phẫu thuật, các bác sĩ đã tiến hành cắt bỏ vùng sinh động kinh, kết hợp với điện não đồ bề mặt để xác định chắc chắn loại bỏ hết vùng sinh động kinh và tránh làm tổn thương các vùng chức năng. Sau tám giờ, ca phẫu thuật thành công tốt đẹp.

"Nhờ sự chuẩn bị kỹ lưỡng của ê kíp mổ, bệnh nhi không gặp những tai biến như: chảy máu trong mổ, nhiễm trùng sau mổ, cháu bé hồi tỉnh nhanh và được chuyển lên khoa theo dõi. Bệnh nhi chỉ lên cơn giật vào ngày đầu tiên sau mổ, từ ngày thứ hai không còn xuất hiện cơn. Một tuần sau phẫu thuật, vận động của bệnh nhi có dấu hiệu phục hồi tốt. Sau phẫu thuật, bệnh nhi vẫn cần được tiếp tục theo dõi và điều trị", BS Lê Nam Thắng cho biết.

Trường hợp động kinh kháng thuốc nào có thể tiến hành phẫu thuật?

Theo các bác sĩ chuyên khoa thần kinh, bệnh động kinh nếu không kiểm soát được cơn co giật sẽ ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển, chất lượng sống của người bệnh. Người bệnh có thể gặp các tai nạn sinh hoạt, chấn thương do cơn giật gây nên. Cơn động kinh kéo dài có thể dẫn đến tổn thương não hoặc thậm chí gây tử vong.

ThS, BS Lê Nam Thắng cho biết, phẫu thuật động kinh kết hợp điện não đồ bề mặt vỏ não là phương pháp phẫu thuật đặt các tấm có chứa điện cực trên bề mặt vỏ não, nhằm tiếp cận gần nhất với ổ phát sóng động kinh để ghi lại các sóng điện não, tránh được nhược điểm của điện não đồ da đầu chỉ xác định là có sóng bất thường của cả một vùng.

“Khi phát hiện bất thường về sóng điện não (sóng động kinh), các bác sĩ có thể xác định vùng nào cần phẫu thuật cắt bỏ hoặc các vùng chưa cắt liệu còn bất thường hay không”, BS Thắng nói.

Phẫu thuật điều trị động kinh là loại phẫu thuật chuyên khoa sâu, nhằm loại bỏ hoặc cô lập vùng não bị tổn thương (vùng sinh động kinh). Có nhiều phương pháp phẫu thuật khác nhau trong điều trị động kinh như cắt vùng sinh động kinh, cắt thể trai, cắt bán cầu não…

Cái khó của phẫu thuật động kinh là phải định khu được vùng sinh động kinh. Khi đã xác định được, các bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật cắt đi vùng đó. Tuy nhiên, không phải trường hợp động kinh kháng thuốc nào cũng có thể tiến hành phẫu thuật.

Việc phẫu thuật phụ thuộc vào một số yếu tố như tổn thương được xác định trên não có phải là nguyên nhân gây ra các cơn động kinh hay không; có khả năng can thiệp phẫu thuật vào các khu vực tổn thương này hay không; tình trạng sức khỏe của bệnh nhân có phù hợp để phẫu thuật hay không; vị trí của tổn thương trên não có gần các khu vực nhạy cảm không (chẳng hạn phẫu thuật để chữa khỏi bệnh động kinh nhưng sau đó lại khiến bệnh nhân bị liệt).

Từ năm 2010 đến nay, Bệnh viện Nhi Trung ương đã phẫu thuật động kinh cho 65 bệnh nhân và các bệnh nhân được theo dõi ít nhất bốn năm sau phẫu thuật và đã thực hiện thành công kỹ thuật phẫu thuật kết hợp đặt điện cực bề mặt vỏ não cho bệnh nhân bị động kinh kháng thuốc. Quá trình theo dõi cho thấy 83,3% số bệnh nhân giảm ít nhất 75% mức độ cơn, trong đó có nhiều bệnh nhân hết hẳn động kinh, đã cho thấy một kết quả đáng khích lệ, tương đương nhiều trung tâm phẫu thuật động kinh hàng đầu trên thế giới.