Ba nhà khoa học là Harvey Alter, Michael Houghton và Charles Rice.

Cả ba được vinh danh vì "đóng góp mang tính quyết định trong cuộc chiến chống lại bệnh lây truyền qua đường máu, một vấn đề sức khỏe toàn cầu gây ra xơ gan và ung thư gan giai đoạn cuối", theo Ủy ban Nobel.

Khi công bố giải thưởng hôm nay, Ủy ban Nobel nhấn mạnh nghiên cứu của ba nhà khoa học đã giúp làm sáng tỏ nguyên nhân của bệnh viêm gan, vốn không thể giải thích được bởi virus viêm gan A và B. Công trình của họ tạo tiền đề cho việc xét nghiệm máu phát hiện bệnh và chế các loại thuốc, đã cứu sống hàng triệu người.

"Nhờ sự phát hiện của họ, các bộ xét nghiệm máu độ nhạy cao tìm virus đã được phổ biến, góp phần đẩy lùi viêm gan ở nhiều nơi trên thế giới, cải thiện đáng kể sức khỏe nhân loại", thông báo của Ủy ban có đoạn.

"Phát hiện của họ cũng giúp ra đời các loại thuốc kháng virus chống viêm gan C", thông báo viết. "Lần đầu tiên trong lịch sử, căn bệnh này có thể được chữa khỏi, thắp lên hy vọng xóa sổ viêm gan C cho nhân loại".

Tổ chức Y tế Thế giới ước tính mỗi năm có 70 triệu người mắc và 400.000 người chết vì bệnh liên quan viêm gan.

Alter sinh năm 1935 tại New York, thực hiện nghiên cứu về virus viêm gan C tại Viện Y tế Quốc gia Mỹ ở Bethesda, cũng là nơi ông làm việc hiện nay.

Rice sinh năm 1952 tại California. Ông nghiên cứu về viêm gan tại Đại học Washington ở St Louis, hiện làm việc tại Đại học Rockefeller ở New York.

Houghton sinh năm 1950 tại Anh. Ông làm nghiên cứu tại California trước khi chuyển tới Đại học Alberta ở Canada.

Thomas Perlmann, Tổng thư ký Ủy ban Nobel, cho biết ông đã liên lạc với hai trong số ba người được giải, là Alter và Rice.

"Tôi phải gọi vài lần mới gặp được họ", Perlmann kể. "Họ rất ngạc nhiên và rất, rất hạnh phúc".

Quá trình phát hiện virus viêm gan C của các nhà khoa học chia làm ba giai đoạn. Ban đầu, Harvey Alter thu thập các mẫu máu từ ngân hàng máu Viện Y tế Quốc gia Mỹ. Ông và các cộng sự phát hiện ra rằng dù được truyền máu không chứa virus viêm gan B, người khỏe mạnh có thể nhiễm viêm gan C. Mầm bệnh thậm chí có thể lây lan từ người sang khỉ.

Công đoạn này đặt nền móng cho các nghiên cứu của Michael Houghton một vài năm sau đó. Ông và các cộng sự đã trực tiếp nhân bản virus viêm gan C, thành công vào năm 1989. Giáo sư Perlmann gọi đây là bước đột phá của y khoa. Cuối cùng, công trình của Charles Rice lý giải cách virus được truyền từ người sang khỉ.

Trước đó, nhà khoa học Brooke Bloomberg cũng giành giải Nobel Y Sinh năm 1976 nhờ phát hiện virus viêm gan B.

Nobel Y Sinh là giải thưởng đầu tiên được công bố hằng năm, dành cho những thành tựu xuất sắc trong lĩnh vực khoa học sự sống và y học. Những người có quyền gửi đề xuất về giải Nobel Y Sinh bao gồm các thành viên của Viện Karolinska, Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển, người từng đoạt giải ở hạng mục này, các nhà khoa học mà Hội đồng Nobel cảm thấy phù hợp...

Năm ngoái, giải này được trao cho các nhà khoa học William Kaelin, Gregg Semenza và Peter Ratcliffe. Hai người đến từ Mỹ và một người đến từ Anh. Các tác giả nghiên cứu về cách tế bào cảm nhận và thích ứng với mức độ oxy trong cơ thể. Phát hiện đặt nền móng giúp thấu hiểu mức độ oxy ảnh hưởng như thế nào đến các chức năng chuyển hóa và sinh lý của tế bào.

Giải thưởng Nobel danh giá nhất thế giới được trao cho các lĩnh vực khoa học, kinh tế và kiến tạo hòa bình. Giải thưởng gồm một huy chương bằng vàng và 10 triệu kronor Thụy Điển (tương đương 1.118.000 triệu đôla), nhờ tài sản để lại từ người sáng lập giải thưởng, nhà sáng chế Alfred Nobel.

Trong các ngày tới, giải Nobel Vật lý, Hóa học, Văn chương, Hòa bình, Kinh tế sẽ được công bố.

Thục Linh