Bệnh nhân được chuyển đến Khoa Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai, ngày 9/12. Bác sĩ Lương Quốc Chính khám, nghĩ ngay tới sốt mò, một bệnh nhiễm khuẩn do vi khuẩn Rickettsia xâm nhập qua vết đốt của con bọ chét ở các vùng kín trên cơ thể.

Kiểm tra cơ thể bệnh nhân, bác sĩ không tìm thấy vết đốt nào nơi mò thường đốt, tuy nhiên xét nghiệm sắc ký miễn dịch Rickettsia ab cho kết quả dương tính. Đây là xét nghiệm định tính nhằm phát hiện sự có mặt của kháng thể IgM, IgG và IgA kháng lại kháng nguyên có ở vi khuẩn Rickettsia. Bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị sốt mò.

Kíp bác sĩ điều trị bằng thuốc kháng sinh đặc hiệu. Sau hai ngày điều trị, bệnh nhân đỡ sốt. Bác sĩ đánh giá: "Bệnh nhân đáp ứng với điều trị cũng là một biện pháp chẩn đoán hữu hiệu đối với loại bệnh nhiễm khuẩn này".

Tuy nhiên, vấn đề là bệnh nhân bị mò đốt ở vị trí nào? Các bác sĩ hội chẩn với đồng nghiệp chuyên khoa truyền nhiễm, tìm lại lần nữa trên cơ thể bệnh nhân, cuối cùng phát hiện vết đốt của con bọ chét ở cạnh mi mắt chứ không phải ở các vùng kín như thông thường.

"Đây là một vị trí rất bất thường. Thông thường, vết loét thường nằm ở vùng kín đáo của cơ thể, song trường hợp này vị trí nhìn ngay trước mắt nhưng lại dễ nhầm tưởng là vết đồi mồi, nên khó phát hiện", bác sĩ Chính nói.

Sốt mò là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn Rickettsia orientalis (Orientia tsutsugamushi) gây ra, tỷ lệ tử vong cao nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị đặc hiệu. Mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh, thường gặp ở tuổi lao động. Bệnh rải rác trong năm, chủ yếu về mùa mưa và nắng nóng. Sốt mò không lây từ người sang người.

Bác sĩ cho biết, mầm bệnh Rickettsia orientalis có ở ấu trùng mò và một số loài vật gặm nhấm, thú nhỏ, chủ yếu là ở chuột, chim hoặc ở chó, lợn, gà nhưng ít gặp hơn, truyền sang người qua vết đốt của ấu trùng mò (Leptotrombidium). Ấu trùng mò sống ở bụi cây, bụi cỏ ẩm ướt, các hang đá hoặc gốc cây nơi có các loài gặm nhấm sinh sống. Vì vậy, người bị sốt mò do đi làm nương rẫy, dã ngoại cắm trại dưới tán lá cây trong rừng, bộ đội hành quân, các trang trại chăn nuôi hoặc đi qua vùng ven suối, ven sông, bìa rừng... Thời gian ủ bệnh 6-21 ngày.

Bệnh có biểu hiện đa dạng như sốt, đau đầu, đau mỏi khắp người, vết loét ngoài da do mò đốt (dấu hiệu đặc trưng của sốt mò), phát ban, sưng các hạch, tồn thương đa cơ quan (đặc biệt là phổi, tim, gan...). Các triệu chứng này rất dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác, không có xét nghiệm đặc hiệu để chẩn đoán.

Vết loét ngoài da do mò đốt lúc đầu là nốt phỏng, sau tiến triển thành hình bầu dục trên nền sẩn đỏ. 4-5 ngày sau, nốt phỏng vỡ ra thành một nốt kích thước 0,5-2 cm, vảy đen. Khi bong vảy sẽ để lộ nốt loét đáy nông, hồng nhạt, không có mủ, không tiết dịch, vết loét không đau nên dễ bỏ sót.

Tạng thường bị tổn thương do sốt mò là phổi với bệnh lý viêm phổi, tràn dịch màng phổi gây suy hô hấp cấp, phải hỗ trợ bằng thở máy. Tiếp đến là gan, với tình trạng tổn thương tế bào gan phải hỗ trợ bằng lọc máu liên tục và thay huyết tương. Bệnh nhân có thể bị tụt huyết áp, viêm cơ tim, viêm não, viêm màng não...

Bác sĩ khuyến cáo để tránh ấu trùng mò đốt, khi đi vào nương rẫy, đồi núi, cần mặc quần áo kín, quần áo có tẩm hóa chất chống côn trùng, bôi hóa chất xua côn trùng lên các vùng da hở. Tránh ngồi, nằm, phơi quần áo, đặt balô trên bãi cỏ, gần bờ bụi, gốc cây. Diệt chuột, sử dụng hóa chất diệt côn trùng.

Thúy Quỳnh