Phát hiện và điều trị ngộ độc botulinum thế nào?

Theo VnExpress 01:02 01/09/2020 - Phòng bệnh
Ngộ độc botulinum thường được chẩn đoán qua phân tích mẫu phân và dịch nôn, điều trị bằng thuốc kháng độc tố, kháng sinh hoặc máy thở.

Ngày 29/8, Cục An toàn Thực phẩm, Bộ Y tế, cảnh báo khẩn cấp về món pate Minh Chay gây ngộ độc botulinum cho nhiều người trên cả nước. Đến nay ít nhất 10 bệnh nhân nhập viện điều trị vì ngộ độc botulinum sau khi ăn pate Minh Chay, trong đó 7 người phải thở máy.

Botulinum là độc tố thần kinh cực mạnh, có thể khiến người nhiễm bị liệt cơ, rối loạn nhịp thở hoặc tử vong chỉ với 0,004 μg/kg. Nghi án botulinum gây chết người nổi tiếng nhất gần đây là sinh viên Mỹ Otto Warmbier, bị liệt khi đang ở Triều Tiên và sau đó qua đời tại quê nhà.

Các triệu chứng ban đầu bao gồm mệt mỏi, suy nhược, chóng mặt rõ rệt. Sau đó, người bệnh thường có biểu hiện mờ mắt, khô miệng, khó nuốt, khó nói. Một vài trường hợp gặp tình trạng nôn mửa, tiêu chảy, táo bón và trướng bụng.

Nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển thành suy yếu cơ, cánh tay. Tiếp đến, các cơ quan hô hấp và vùng thân dưới bị ảnh hưởng. Người bị ngộ độc botulinum không gây sốt hay mất ý thức.

Một trong hai bệnh nhân ngộ độc do ăn pate Minh Chay điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai ngày 31/8. Ảnh: Chi Lê
Một trong hai bệnh nhân ngộ độc do ăn pate Minh Chay điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai ngày 31/8. Ảnh: Chi Lê

Các triệu chứng thường xuất hiện trong vòng 12 đến 36 giờ (phạm vi tối thiểu và tối đa là từ 4 giờ đến 8 ngày) sau khi tiếp xúc thực phẩm nhiễm khuẩn. Tỷ lệ ngộ độc thấp, song nguy cơ tử vong sau khi mắc là khá cao nếu không được điều trị kịp thời và phù hợp. Tỷ lệ tử vong sau khi nhiễm độc là 5-10%.

Để chẩn đoán ngộ độc botulinum, bác sĩ sẽ kiểm tra các dấu hiệu suy yếu hoặc liệt cơ như sụp mí mắt, nói thều thào. Bệnh nhân cũng được yêu cầu liệt kê các loại thực phẩm đã ăn trong khoảng một tuần.

Ở các ca ngộ độc trẻ sơ sinh, thường là do tiếp xúc với chất độc sau khi ăn mật ong, biểu hiện táo bón và chậm chạp.

Phân tích máu, phân hoặc dịch nôn cũng có thể giúp chẩn đoán ngộ độc botulinum. Song các xét nghiệm này thường mất nhiều ngày nên không được ưu tiên như khám lâm sàng.

Trong một số trường hợp, bệnh nhân được chỉ định đo điện tâm đồ, chụp cộng hưởng từ để kiểm tra dấu hiệu đột quỵ, chọc dò tuỷ sống giúp phân biệt với hội chứng có biểu hiện tương tự là Guillain-Barre.

Đối với các ca ngộ độc botulinum, bác sĩ sẽ điều trị bằng cách giải phóng hệ tiêu hoá, để bệnh nhân nôn hoặc tiểu tiện nhiều lần. Trong trường hợp ngộ độc từ vết thương hở, bác sĩ có thể phẫu thuật loại bỏ mô nhiễm trùng, tuỳ mức độ nghiêm trọng.

Một trong những cách chữa trị cơ bản đối với người được chẩn đoán sớm là tiêm kháng độc tố, làm giảm nguy cơ biến chứng. Thuốc sẽ liên kết với các chất độc vẫn đang lưu thông trong máu, giữ cho chúng không "chạy" vào hệ thần kinh.

Biện pháp này không thể khắc phục hoàn toàn tổn thương ban đầu mà botulinum đã gây ra. Song, các dây thần kinh có cơ chế tự tái tạo. Nhiều bệnh nhân hồi phục hoàn toàn, có những người mất vài tháng để điều trị.

Tại Việt Nam, bệnh viên Bạch Mai đã đề nghị mua thuốc giải độc từ Thái Lan để điều trị hai vợ chồng ngộ độc sau khi ăn pate Minh Chay. Thuốc có tên gọi Botulism Antitoxin Heptavalent, được Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hỗ trợ để đưa về Việt Nam nhanh nhất, kịp thời điều trị.

Đối với trẻ sơ sinh, bác sĩ trên thế giới thường sử dụng loại kháng độc tố riêng, được gọi là globulin.

Một trong những loại thuốc sử dụng để điều trị ngộ độc botulinum. Ảnh: AP
Một trong những loại thuốc sử dụng để điều trị ngộ độc botulinum. Ảnh: AP

Đọc tiếp cùng chuyên mục

Tiền mất tật mang vì tiêm khớp gối

Tiền mất tật mang vì tiêm khớp gối

Phòng bệnh - 11/10/2024

Tiền mất tật mang vì tiêm khớp gối

Tiêm vaccine HPV ảnh hưởng đến sinh sản không?

Tiêm vaccine HPV ảnh hưởng đến sinh sản không?

Phòng bệnh - 08/10/2024

Tiêm vaccine HPV ảnh hưởng đến sinh sản không?

Cách nào phòng bệnh gút?

Cách nào phòng bệnh gút?

Phòng bệnh - 08/10/2024

Cách nào phòng bệnh gút?

Từ vết thương nhỏ, nhiều người mắc uốn ván, cứng cơ, co giật nhập viện cấp cứu

Từ vết thương nhỏ, nhiều người mắc uốn ván, cứng cơ, co giật nhập viện cấp cứu

Phòng bệnh - 08/10/2024

Từ vết thương nhỏ, nhiều người mắc uốn ván, cứng cơ, co giật nhập viện cấp cứu

Nhiều ca nhiễm khuẩn, biến chứng sau lũ lụt

Nhiều ca nhiễm khuẩn, biến chứng sau lũ lụt

Phòng bệnh - 04/10/2024

Nhiều ca nhiễm khuẩn, biến chứng sau lũ lụt

Bảng thống kê bệnh nhân nhiễm bệnh nCoV các quốc gia trên thế giới