Rối loạn nước và điện giải

Oresol pha vào nước theo đúng quy định khi cho trẻ uống sẽ có tác dụng bù lượng nước, muối, đường đã mất. Nhưng nếu pha không đúng quy định sẽ càng gây rối loạn nước và điện giải, tình trạng tiêu chảy càng nặng hơn, trẻ có thể tử vong. Mùa hè đang đến gần, cũng là thời điểm trẻ dễ mắc tiêu chảy và sốt cao do virut, nên phải dùng oresol. Cha mẹ cần có kiến thức sử dụng dung dịch này để tránh gây ngộ độc cho trẻ.

Trên thị trường có hai loại oresol thường được sử dụng là: loại gói nhỏ chỉ định pha với 200ml nước; loại gói to pha đủ với 1 lít nước đun sôi để nguội. Nhưng vẫn có nhiều phụ huynh “sáng tạo” trong việc pha oresol gây nguy hiểm cho trẻ. Do có trẻ không thích uống oresol, sợ con uống ít không đủ bù nước, cha mẹ liền pha cả gói với vài thìa nước. Việc này vô tình gây nguy hiểm cho trẻ.

Một trong những cách pha sai lầm hay gặp là nhiều người chia nhỏ gói oresol uống thành nhiều lần, trong khi đáng lẽ phải hòa tan hết 1 gói oresol trong 200ml nước mới đảm bảo nồng độ các chất, bù nước cho cơ thể bị mất. Có người lại cắt 1/2 hoặc 1/3, 1/4 gói thuốc rồi nhẩm tính số nước tương ứng giảm đi so với yêu cầu chuẩn. Khi uống oresol với nồng độ quá đặc, cơ thể được bổ sung ít nước nhưng lại làm hàm lượng muối trong máu tăng lên khiến áp lực thẩm thấu trong máu cao hơn bình thường dẫn đến tình trạng trẻ bị co giật, sốt cao, vật vã, kích thích, hôn mê. Nếu không được cấp cứu kịp thời có thể đe dọa tính mạng trẻ.

Nguy hiểm đến tính mạng của trẻ

Khi trẻ bị tiêu chảy, tình trạng mất nước trầm trọng khiến bé rất khát nước. Trong khi đó, oresol có thành phần là muối, đường… lại được pha đặc hơn so với khuyến cáo nên khi bé uống, không khác gì uống một cốc nước muối khiến bé càng khát hơn. Khát nước, bé đòi uống nước, người thân lại tiếp tục cho uống dung dịch oresol pha đặc này…Lẽ ra, một gói oresol theo chỉ dẫn phải pha với 200ml nước đun sôi để nguội nhưng thực tế bé lại uống cả gói thuốc chỉ với vẻn vẹn khoảng 40ml nước, khiến bé được nạp quá nhiều muối, rất nguy hiểm. Khi uống oresol với nồng độ quá đặc như thế sẽ khiến hàm lượng muối trong máu tăng lên, gây tình trạng ưu trương (quá nhiều muối trong máu), áp lực thẩm thấu trong máu tăng cao. Bình thường, hai bên màng tế bào cân bằng nhau. Nhưng lúc này, vì nồng độ muối quá cao nên áp lực thẩm thấu trong máu cao hơn bình thường, “hút” nước từ tế bào, khiến tế bào bị hút hết nước nên bị teo tóp lại. Lúc này, trẻ có biểu hiện da nhăn, khô, mắt trũng… Điều nguy hiểm nhất lúc này, đó là vì bị hút nước nên tế bào não bị teo tóp lại, gây tổn thương tế bào não, khiến trẻ bị co giật, sốt cao, vật vã, kích thích, hôn mê. Nếu không biết để điều trị kịp thời, có thể đe dọa tính mạng trẻ. Ngược lại, pha loãng lại không có tác dụng bù nước, giá trị cung cấp điện giải sẽ kém đi.

Khi dùng dung dịch oresol để bù nước và muối cho trẻ tiêu chảy, sốt, nếu thấy các dấu hiệu như vừa nêu (khát dữ dội, môi khô, mắt trũng, ngủ gà hoặc sốt, co giật….) cần ngừng ngay, không cho trẻ uống thêm dung dịch oresol và nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện gần nhất để cấp cứu vì trẻ có thể bị ngộ độc muối do uống oresol pha quá đặc.

Cách pha oresol theo đúng quy định

Cha mẹ phải pha oresol theo chỉ dẫn trên bao bì, bảo đảm đúng tỷ lệ. Pha và uống oresol đúng cách không bao giờ sợ quá liều. Khi pha, nhớ phải pha cả gói, thể tích nước phải đong thật chính xác đến từng ml theo qui định ghi ở ngoài gói. Không được phép chia đôi gói ra để pha với nửa lít nước, vì có thể không cân bằng, nửa này thì ít, nửa kia nhiều. Còn với những loại viên, cần pha đúng với lượng nước đã chỉ dẫn. Sau đó, hãy cho trẻ uống nước oresol đã được pha đúng hướng dẫn theo nhu cầu, theo nguyên tắc từ từ, ít một và liên tục.

Cần đặc biệt lưu ý: Dùng nước đun sôi để nguội để pha oresol, sau khi khuấy tan hết hoàn toàn oresol trong nước rồi mới cho trẻ uống. Tuyệt đối không được pha oresol với sữa, nước trái cây, không cho thêm đường hoặc các loại thuốc khác. Không pha oresol với nước khoáng, vì trong nước khoáng đã có sẵn các thành phần muối làm sai lệch nồng độ của oresol sẽ làm giảm hiệu quả bù nước và chất điện giải hoặc tăng khả năng ngộ độc muối. Không nên dùng thực phẩm chức năng bù nước điện giải thay thế oresol.

DS.Hải Thanh - Tạp chí Dược Mỹ phẩm