Điểm tựa vững chắc giữa mùa lũ

Nằm ven dòng sông La thơ mộng nhưng cũng đầy khắc nghiệt, thôn Tiền Phong từng là nơi sinh sống của hàng chục hộ dân vạn chài, cuộc sống gắn liền với sông nước. Mỗi mùa mưa bão, làng nhỏ lại chìm trong nước lũ, có năm mực nước dâng cao tới mái nhà, người dân phải neo thuyền quanh gốc tre để sinh hoạt. Cuộc sống bấp bênh khiến nhiều thế hệ trẻ phải bỏ học, rời quê mưu sinh.

Ông Nguyễn Văn Khước, Bí thư Chi bộ thôn Tiền Phong, chia sẻ: "Trước đây, hơn 20 trong số 24 hộ dân sống hoàn toàn trên thuyền. Mỗi khi lũ về, bà con chỉ biết tháo chạy, tài sản trôi hết. Có hộ mất trắng, lại phải bắt đầu lại từ đầu. Cái nghèo và nỗi lo thiên tai cứ đeo bám mãi".

Do địa hình thấp trũng, mỗi mùa mưa bão, mực nước sông La dâng cao khiến Tiền Phong luôn là vùng bị cô lập đầu tiên. Việc mưu sinh, học tập, đi lại của người dân gặp muôn vàn khó khăn. Trăn trở trước thực tế đó, chính quyền xã Đức Quang nhiều năm tìm hướng giúp bà con ổn định cuộc sống, thoát khỏi cảnh "chạy lũ" triền miên.

Năm 2022, bước ngoặt đã đến, 24 ngôi nhà chống lũ hai tầng được khởi công và hoàn thiện nhờ nguồn hỗ trợ của Trung ương, tỉnh, huyện cùng các tổ chức, doanh nghiệp và nhà hảo tâm. Mỗi căn nhà được thiết kế đặc biệt, tầng một có thể chịu ngập, tầng hai là nơi trú ẩn và sinh hoạt an toàn khi nước dâng cao.

Ông Khước cho biết: "Từ khi có nhà chống lũ, người dân yên tâm hơn hẳn. Mùa nắng sinh hoạt ở tầng dưới, mùa mưa chỉ cần đưa tài sản lên tầng hai là an toàn. Dù nước sông La có dâng cao, người và tài sản vẫn được bảo vệ tuyệt đối".

Trong các đợt mưa lũ lớn giữa năm và tháng 9/2025, toàn bộ 24 hộ dân trong thôn đều an toàn, không xảy ra thiệt hại đáng kể. Mô hình đã chứng minh hiệu quả thiết thực, trở thành "phao cứu sinh" giúp người dân chủ động ứng phó thay vì bị động chạy lũ như trước.

Từ "rốn lũ" nghèo khó đến vùng phát triển bền vững

Hà Tĩnh là địa phương thường xuyên hứng chịu thiên tai: bão, lũ, sạt lở, xâm nhập mặn. Từ năm 2010 đến nay, hơn 20 đợt lũ lớn nhỏ đã gây thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng. Bởi vậy, việc nhân rộng mô hình nhà chống lũ được xem là giải pháp căn cơ, lâu dài, vừa đảm bảo an sinh, vừa giúp địa phương chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu.

Không chỉ dừng ở việc xây nhà, các chương trình truyền thông, tập huấn kỹ năng ứng phó thiên tai, bảo vệ môi trường cũng được triển khai thường xuyên. Qua đó, người dân được trang bị kiến thức, nâng cao ý thức để chủ động bảo vệ bản thân và cộng đồng.

Anh Nguyễn Trường Sinh, một trong những hộ được hỗ trợ, chia sẻ: "Trước đây, cả nhà năm người sống trên thuyền, mưa gió là nơm nớp lo sợ. Giờ có nhà kiên cố, tôi trồng rau, nuôi gà, làm thêm nghề nhỏ. Con cái được học hành tử tế, vợ chồng yên tâm lao động. Từ chỗ lênh đênh theo con nước, nay chúng tôi thực sự có một mái ấm".

Còn chị Trần Thị Huệ xúc động: "Ngày trước, mùa lũ, các con phải nghỉ học vì đường ngập sâu. Giờ có nhà mới, chúng được đến lớp đều đặn, có góc học tập tử tế. Mỗi khi nhìn con học bài trên tầng hai, tôi thấy ấm lòng và biết ơn lắm".

Không chỉ có chỗ ở khang trang, người dân Tiền Phong đã thay đổi tư duy từ "sống tạm để tồn tại" sang "sống chủ động để phát triển". Bà con mạnh dạn đầu tư chăn nuôi, trồng trọt, mở cửa hàng nhỏ, tận dụng diện tích quanh nhà để trồng rau sạch, tăng thu nhập. Từ một vùng bị xem là "vùng trắng" về hạ tầng, nay Tiền Phong đã có đường bê tông nội thôn, điện, nước sạch, trường học khang trang. Đời sống vật chất và tinh thần đều cải thiện rõ rệt.

Ông Hoàng Xuân Hùng-Chủ tịch UBND xã Đức Quang, cho biết: "Mô hình nhà chống lũ đã thay đổi căn bản đời sống người dân. Từ chỗ trông chờ cứu trợ, bà con chuyển sang chủ động bảo vệ mình và phát triển kinh tế. Quan trọng hơn, đó là sự thay đổi trong ý thức phòng chống thiên tai".

Hiện xã Đức Quang có 4.365 hộ dân, trong đó hộ nghèo còn 76 hộ (chiếm 1,76%), giảm 10 hộ so với năm 2024; hộ cận nghèo còn 128 hộ, giảm 12 hộ. Thành quả này có được nhờ sự chỉ đạo sát sao của cấp ủy, chính quyền cùng 23 tổ rà soát thôn xóm. Gần 250 lượt tập huấn đã được tổ chức, giúp cán bộ, trưởng thôn, tổ trưởng dân phố nâng cao kỹ năng đánh giá, vận động người dân tham gia các mô hình sinh kế bền vững.

Trong thời gian tới, xã đặt mục tiêu giảm thêm ít nhất 2 hộ cận nghèo, tập trung hỗ trợ nhóm hộ sản xuất nông - lâm - ngư nghiệp có mức sống trung bình để nâng cao thu nhập, hướng tới hoàn thiện các tiêu chí nông thôn mới bền vững.

Ông Hoàng Xuân Hùng nhấn mạnh: "Chúng tôi đang phối hợp cùng các tổ chức đoàn thể để tiếp tục tuyên truyền, nhân rộng mô hình ra các vùng trũng khác. Mục tiêu là mọi người dân đều có chỗ ở an toàn, cuộc sống ổn định, góp phần xây dựng nông thôn mới thích ứng với biến đổi khí hậu. Những ngôi nhà vững chãi giữa vùng lũ giúp người dân Tiền Phong có thêm niềm tin, nghị lực và sự đổi thay. Mỗi ngôi nhà chống lũ không chỉ là nơi trú ngụ, mà còn là biểu tượng của tình người và khát vọng sống an toàn, phát triển bền vững giữa miền "rốn lũ" Hà Tĩnh".

Được sáp nhập từ 3 đơn vị hành chính cũ: Bùi La Nhân, Yên Hồ, Quang Vĩnh; xã Đức Quang có tổng diện tích 30,31 km2, dân số 17.515 người.

Nhiệm kỳ 2020 - 2025, với sự đoàn kết, thống nhất, sự nỗ lực phấn đấu của Đảng bộ và Nhân dân, bức tranh KT-XH xã Đức Quang đã có nhiều kết quả khởi sắc.

5 năm qua, bức tranh KT-XH xã Đức Quang nổi bật với kết quả thực hiện các chương trình trọng điểm và đột phá chiến lược. Toàn xã đã huy động Nhân dân đóng góp hơn 7.582 tỷ đồng xây dựng NTM. Đến nay xã có 4 mô hình nông nghiệp hữu cơ hoạt động hiệu quả, 5 sản phẩm OCOP đạt chuẩn OCOP 3 sao; gần 200 ha lúa sản xuất theo quy trình VietGAP; xây dựng các vùng sản xuất lúa, lạc chất lượng cao; sản xuất lúa kết hợp nuôi rươi cáy… Thu ngân sách trên địa bàn giai đoạn 2020 – 2025 bình quân đạt 34,9 tỷ đồng/năm.

Song song với nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã Đức Quang cũng đã xây dựng chương trình hành động, phát triển văn hoá – xã hội một cách sâu rộng, chất lượng. Theo đó, 23/23 thôn đạt thôn văn hoá, tỷ lệ gia đình hóa hằng năm đạt 92%. Toàn xã hiện có 5/9 trường đạt chuẩn quốc gia mức độ 1 và mức độ 2.

Nguồn: https://baoxaydung.vn/tu-nhung-mai-nha-chong-lu-dung-xay-nong-thon-moi-ben-vung-o-ha-tinh-192251115122612049.htm