Nước là một trong những thành phần cơ bản và cần thiết của cơ thể. Nước chiếm tới 60-70% trọng lượng cơ thể, ở trẻ em tỷ lệ này còn cao hơn nữa. Người trưởng thành bình thường nặng 50 kg, có tới 29-32 kg nước. Con người có thể nhịn ăn một vài ngày, thậm chí một vài tuần nhưng không thể thiếu nước. Một người chỉ cần mất 5-10% nước đã coi như mất nước trầm trọng, mất đến 15-20% nước là hết hy vọng cứu chữa.

Khi trời nắng nóng, cơ thể sẽ có các phản ứng để giảm thân nhiệt. Các mạch máu ngoại vi giãn nở để đào thải nhiệt lượng, tăng tiết mồ hôi và bay hơi mồ hôi để hạ nhiệt. Trong mồ hôi, thành phần chính là nước chiếm 98%, 2% là muối (natri) và sản phẩm chuyển hóa. Vì thế, cơ thể bị mất nước và các chất điện giải qua mồ hôi, lượng mồ hôi bài tiết rất lớn và thậm chí có thể tới 3 lít một giờ, nguy cơ gây ra những rối loạn sinh lý và bệnh lý do mất nước cùng điện giải. Khi bị mất nước và các chất điện giải, cơ thể mắc các rối loạn chuyển hóa, miệng khô (khát nước), nước bọt quánh, hạ huyết áp, mạch nhanh, tiểu ít, nếu nặng dẫn đến rối loạn thần kinh...

Thời tiết quá nóng khiến con người luôn có cảm giác khô khát, việc uống nước nhằm thỏa cơn khát. Tuy nhiên uống nước đúng cách mới giải được cơn khát và tốt cho sức khỏe. Lượng nước nên dùng 8 ly một ngày (1,5-2 lít).

Trong điều kiện bình thường, chuyển hóa nước được cơ thể điều hòa chặt chẽ. Số lượng nước đưa vào hàng ngày luôn cân bằng với số lượng nước bài tiết ra khỏi cơ thể. Cân bằng này khiến trọng lượng cơ thể của người trưởng thành luôn ổn định trong một thời gian dài. Nước vào cơ thể chủ yếu qua ống tiêu hóa. Khi thời tiết nắng nóng cần thường xuyên bổ sung nước, tránh để thiếu nước. Uống nước cũng cần từ từ, không nên uống nhiều một lúc. Các loại nước uống tốt là nước hoa quả, nước rau, nước oresol, nước có pha thêm chút muối...

Uống quá nhiều nước một lúc không tốt cho sức khỏe. Nước trong cơ thể bài tiết ra ngoài qua mồ hôi. Thành phần chính của mồ hôi là nước và một số chất điện giải như natri, kali hòa tan trong nước. Bổ sung nước vào cơ thể quá nhiều trong một thời gian ngắn, cảm giác khát không giảm thậm chí còn khát hơn. Uống nhiều một lúc làm lượng mồ hôi bài tiết ra nhiều hơn, cơ thể càng mệt hơn vì mất quá nhiều chất điện giải.

Uống nước càng chậm càng tốt, uống từ từ và chia nhỏ lượng nước cần uống, sẽ giảm cơn khát tốt hơn.

Khi khát, không nên uống nước đá, nước lạnh, ăn kem nhằm giải tỏa cơn khát. Lý do là sự chênh lệch nhiệt độ quá lớn so với thân nhiệt sẽ không tốt cho sức khỏe, dễ bị viêm họng, người bị sâu răng sẽ bị đau nhức, tê buốt.

Bác sĩ Nguyễn Văn Tiến

Trung tâm Giáo dục Truyền thông Dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia