Diễn tiến nCoV xâm nhập phổi

Tiến sĩ Shu-Yuan Xiao, giáo sư bệnh học tại Đại học Y khoa Chicago kiêm giám đốc của Trung tâm chẩn đoán bệnh học và phân tử tại Đại học Vũ Hán đã theo sát các báo cáo về bệnh nhân Covid-19 ở Trung Quốc. Ông cho biết virus dường như bắt đầu tại các khu vực ngoại vi ở cả hai bên phổi và có thể mất một thời gian để đến đường hô hấp trên, khí quản cùng các ống dẫn khí quan trọng khác.

Theo tiến sĩ Xiao, xu hướng đó giúp giải thích tại sao ở Vũ Hán, nơi dịch bệnh bắt đầu, nhiều bệnh nhân đầu tiên không được chẩn đoán ngay lập tức.

Phác đồ xét nghiệm ban đầu ở nhiều bệnh viện Trung Quốc không phải lúc nào cũng chú ý tới nhiễm trùng vùng phổi ngoại vi. Vì vậy một số người có triệu chứng được cho về nhà mà không điều trị.

"Họ sẽ đến các bệnh viện khác để tìm cách chữa bệnh hoặc ở nhà và lây nhiễm cho người trong gia đình. Đây là một trong những lý do dẫn tới sự lây lan rộng rãi như vậy", tiến sĩ Xiao nói. 

Một nghiên cứu gần đây tại Trường Y khoa Icahn ở Mount Sinai phát hiện hơn một nửa trong số 121 bệnh nhân ở Trung Quốc có kết quả chụp CT bình thường khi mới phát bệnh. Nghiên cứu này và công trình của bác sĩ Xiao chỉ ra rằng khi bệnh tiến triển, kết quả chụp CT cho thấy "các tổn thương kính mờ". Đây là một dạng tổn thương thường thấy xung quanh phổi do nhiều loại bệnh nhiễm trùng đường hô hấp virus gây ra. Những khu vực mờ đục đó có thể rải rác và đậm lên khi bệnh nặng hơn.

Phổi là bộ phận duy nhất của cơ thể bị ảnh hưởng?

Điều này chưa thật sự chính xác. Tiến sĩ Amy Compton-Phillips, giám đốc mảng lâm sàng của Hệ thống Y tế Providence, cho biết nhiễm trùng có thể lây lan qua màng nhầy, từ mũi xuống tới trực tràng.

Vì vậy, virus thường trú bên trong phổi, cũng có thể lây nhiễm các tế bào trong hệ tiêu hóa, các chuyên gia cho biết. Đây là lý do tại sao một số bệnh nhân có các triệu chứng như tiêu chảy hoặc khó tiêu. Virus cũng có khả năng xâm nhập vào máu, bác sĩ William Schaffner, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế Đại học Vanderbilt, Nashville, cho biết.

Hình ảnh chụp CT phổi của các bệnh nhân độ tuổi từ 42 đến 65. Ảnh: NY Times

Trung Tâm Kiểm Soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ nói rằng ARN từ nCoV đã được phát hiện trong mẫu máu và phân bệnh nhân, nhưng vẫn chưa rõ liệu virus có thể tồn tại trong máu hoặc phân hay không.

Tủy xương và các cơ quan như gan cũng có thể bị viêm, tiến sĩ George Diaz, trưởng nhóm về các bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế Vùng Providence ở Everett, Washington, cho hay. Nhóm nghiên cứu của ông đã điều trị cho bệnh nhân Covid-19 đầu tiên tại Mỹ. Các mạch máu nhỏ cũng có thể xuất hiện viêm nhiễm, tương tự như bệnh SARS vào những năm 2002 và 2003.

Tiến sĩ Schaffner nói: "Virus này thực sự có thể tấn công vào các cơ quan như tim, thận, gan và có thể gây ra một số tổn hại trực tiếp cho các cơ quan đó". Khi hệ thống miễn dịch của cơ thể tập trung chống lại nhiễm trùng, tình trạng viêm mà nó gây ra có thể khiến các cơ quan gặp trục trặc, ông nói.

Vì thế, một số bệnh nhân có thể gặp tổn thương không chỉ do virus mà còn do chính hệ miễn dịch khi nó đang tăng cường tấn công sự nhiễm trùng.

Các chuyên gia chưa ghi nhận liệu virus có thể ảnh hưởng đến não hay không. Nhưng các nhà khoa học nghiên cứu SARS đã báo cáo một số bằng chứng cho thấy virus SARS có thể xâm nhập vào não ở một số bệnh nhân. Do sự giống nhau giữa SARS và Covid-19, một bài báo được công bố vào tháng trước trên tạp chí Journal of Medical Virology cho rằng không thể loại trừ khả năng nCoV có thể thâm nhập vào các tế bào thần kinh.

Tại sao một số người bệnh nặng hơn những người khác?

Khoảng 80% những người bị nhiễm Covid-19 có các triệu chứng tương đối nhẹ, 20% còn lại có triệu chứng nặng hơn. Riêng tại Trung Quốc, khoảng 2% bệnh nhân tử vong.

Các chuyên gia nói rằng điều này dường như phụ thuộc vào mức độ mạnh mẽ hoặc suy yếu của hệ miễn dịch mỗi người. Người già hoặc những người có vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, như bệnh tiểu đường hoặc một bệnh mạn tính khác có nhiều khả năng xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng.

Bác sĩ Xiao đã khám cho hai bệnh nhân nhập viện tại Vũ Hán vào tháng 1 vì một lý do khác - họ cần phẫu thuật ung thư phổi giai đoạn đầu. Hồ sơ sau đó cho thấy họ cũng bị nhiễm nCoV, dù bệnh viện thời điểm đó không biết.

Hình ảnh chụp quang tuyến phổi của một bệnh nhân Vũ Hán cho thấy phế nang chứa đầy dịch. Ảnh: NY Times

Trong hai bệnh nhân có một phụ nữ 84 tuổi mắc bệnh tiểu đường. Người này đã tử vong do Covid-19, bác sĩ Xiao cho biết. Tình trạng ung thư phổi của cả hai chưa nghiêm trọng với mức có thể gây chết người.

Bệnh nhân còn lại là một người đàn ông 73 tuổi, có phần khỏe mạnh hơn với tiền sử tăng huyết áp đã kiểm soát tốt 20 năm nay. Bác sĩ Xiao cho biết người này đã phẫu thuật thành công loại bỏ một khối u phổi, được xuất viện và 9 ngày sau đó quay lại vì bị sốt và ho. Ông được xác nhận nhiễm nCoV.

Bác sĩ Xiao nói rằng người đàn ông gần như chắc chắn đã bị bệnh trong lần nhập viện đầu tiên, vì những bệnh nhân khác trong phòng hồi sức sau phẫu thuật của anh ta sau đó được phát hiện nhiễm nCoV. Giống như nhiều trường hợp khác, người này phải mất nhiều ngày mới xuất hiện các triệu chứng hô hấp.

Bệnh nhân đã hồi phục sau 20 ngày điều trị. Các chuyên gia nói rằng việc hồi phục thường là do chăm sóc hỗ trợ - truyền dịch, trợ thở và điều trị khác - giúp họ vượt qua tình trạng tồi tệ nhất do quá trình viêm nhiễm của virus gây ra.

Những gì các nhà khoa học vẫn chưa biết về bệnh nhân Covid-19?

Mặc dù giống với SARS ở nhiều mặt, có các điểm chung với bệnh cúm và viêm phổi, quá trình diễn tiến của Covid-19 vẫn chưa được hiểu rõ.

Một số bệnh nhân duy trì ổn định trong hơn một tuần và sau đó đột nhiên bị viêm phổi, bác sĩ Diaz nói. Số khác có dấu hiệu hồi phục nhưng các triệu chứng quay trở lại.

Bác sĩ Xiao nói rằng một số bệnh nhân ở Trung Quốc đã hồi phục nhưng tái phát ngay sau đó. Nguyên nhân rõ ràng là do mô phổi của họ bị tổn thương và trở nên dễ bị tấn công hơn. Một số bệnh nhân cuối cùng đã chết vì nhiễm khuẩn, không phải vì nhiễm nCoV. Nhưng điều này không phổ biến.

Những trường hợp khác lại có diễn biến xấu không thể dự đoán trước. Bác sĩ Xiao kể lại trường hợp một bệnh nhân nam nhiễm Covid-19 đã có dấu hiệu hồi phục. Tuy nhiên sau đó, tình trạng của người đàn ông xấu đi và phải nhập viện.

"Ông ấy ở trong phòng cấp cứu, thở oxy và nhắn tin cho vợ nói rằng mình cảm thấy ổn hơn, ăn ngon miệng hơn", bác sĩ Xiao kể lại, "nhưng đến chiều muộn thì vợ ông ấy không thấy tin nhắn nữa. Bà ấy không biết chuyện gì đang xảy ra, cho đến 10h tối, bà ấy nhận được thông báo từ bệnh viện rằng ông đã qua đời."

Linh Phan (Theo NY Times)

Nguồn: https://vnexpress.net/suc-khoe/ncov-tac-dong-co-the-nguoi-nhu-the-nao-4068603.html