Tọa lạc trên ngọn đồi dốc thoải ở thành phố Szirak, công ty gia đình nhỏ mang tên English & Scientific Consulting (SciCons), được thành lập bởi Noemi Lukacs, một nhà sinh vật học 71 tuổi đã nghỉ hưu. Vai trò của SciCons là phát triển bộ cảm biến di truyền cực nhạy, chỉ vài gram, cũng đủ để cung cấp cho ngành công nghệ sinh học toàn cầu.

Ngôi nhà một tầng nơi bà sinh ra,hiện đã được chuyển đổi thành phòng thí nghiệm tiêu chuẩn thế giới. Bà Lukacs chia sẻ: "Chúng tôi sản xuất các kháng thể đơn dòng. Những kháng thể này giúp nhận biết RNA sợi đôi (dsRNA). Đây là sản phẩm phụ của quá trình tái tạo virus. Sự hiện diện của nó báo hiệu virus còn sống, rất hữu ích đối với các nghiên cứu".

dsRNA cũng được hãng dược Pfizer của Mỹ và BioNTech của Đức sử dụng để tạo vaccine Covid-19. Sản phẩm vừa được chứng minh là có hiệu quả đến 90%, vượt xa kỳ vọng của giới chuyên gia và cả cộng đồng. dsRNA có thể gây hại cho tế bào người, nó cần được lọc bỏ khỏi các loại vaccine. Có rất nhiều phương pháp lọc bỏ, song cách phổ biến nhất là cho vaccine tiếp xúc với các kháng thể đơn dòng do công ty của bà Lukacs sản xuất. Kháng thể cho biết lượng dsRNA có trong vaccine. Chỉ khi loại bỏ hoàn toàn loại chất này, vaccine mới có thể đưa vào sử dụng.

Chính vì vậy, các hãng dược lớn xếp hàng dài để được hợp tác với công ty của bà Lukacs. Từ căn nhà đơn sơ, các kháng thể dạng bột trắng được vận chuyển khắp thế giới. Đơn vị quy mô nhỏ đang phát triển nhanh chóng. Năm ngoái, doanh thu của công ty chỉ đạt 124 triệu forints (hơn 400.000 USD), lợi nhuận 172.000 USD. Mức thu nhập đủ nuôi sống 5 nhân viên và đóng góp cho một số dự án từ thiện địa phương.

Đối với bà Lukacs, như vậy là đủ. Công nghệ RNA, vốn không được công nhận, nay đã có chỗ đứng vững chắc.

Kể từ khi cuộc đua vaccine Covid-19 mới ở vạch xuất phát, bà Lukacs đã theo dõi chặt chẽ các "ứng viên" tiềm năng, đặc biệt là những loại sử dụng công nghệ RNA. Đây là phương pháp hoàn toàn mới. Vaccine Covid-19 có thể là sản phẩm đầu tiên sử dụng cách điều chế này được chấp thuận. Dự kiến, công nghệ RNA sẽ phổ biến hơn trong tương lai. Điều này khiến bà Lukacs vui mừng khôn xiết.

"Một khi bạn đã dấn thân vào, đây là lĩnh vực cực kỳ thú vị", bà chia sẻ, nhớ lại hàng thập kỷ miệt mài đấu tranh khi phần còn lại của cộng đồng khoa học không mấy mặn mà.

Một phụ nữ Hungary khác, đang làm việc ở khu vực Đại Tây Dương, chia sẻ cảm xúc với giáo sư Lukacs. Đó là bà Katalin Kariko, hiện giữ chức Phó chủ tịch hãng dược BioNTech, đối tác của Pfizer trong dự án phát triển vaccine Covid-19. Sản phẩm hứa hẹn giải phóng thế giới khỏi Covid-19 và rất nhiều căn bệnh khác. BioNTech trở thành khách hàng đầu tiên của SciCons.

Bước đột phá từ vaccine Covid-19 và các loại thuốc sử dụng RNA có thể khiến nhu cầu kháng thể đơn dòng tăng nhanh, nhưng cũng không mang lại quá nhiều lợi nhuận. Johanna Symmons, con gái bà Lukacs, giám đốc điều hành của SciCons, cho biết: "Chúng tôi có lẽ cũng vậy, sẽ không trở nên quá giàu có. Chúng tôi đã hợp tác với hầu hết các nhà sản xuất vaccine, gần như tất cả những đơn vị sử dụng phương pháp RNA. Chúng tôi là chiếc đinh vít nhỏ trong bộ máy lớn".

Thục Linh (Theo Reuters)