Bệnh nhân nữ, 65 tuổi, ở Phúc Xá, quận Ba Đình, đột ngột bị mệt và đau tức ngực rồi bất tỉnh, mất ý thức đột ngột vào sáng sớm 27/10. Lúc 6h10, chồng bà gọi cấp cứu. Một bác sĩ và một điều dưỡng của trung tâm cấp cứu 115 Hà Nội tới sau 5 phút.

Kiểm tra thấy bệnh nhân không thở, không có mạch cảnh, mạch bẹn, y bác sĩ tiến hành ép tim ngoài lồng ngực song song với bóp bóng oxy hỗ trợ hô hấp, khai thông đường thở liên tục trong 30 phút. Cho đến khi tim bệnh nhân đập lại, người bệnh được xe cấp cứu đưa tới bệnh viện gần nhất.

Bác sĩ Trần Anh Thắng, Phó giám đốc Trung tâm Cấp cứu 115 Hà Nội, cho biết có khoảng 10 ca bệnh tương tự được cấp cứu thành công trong năm 2020. Các ca bệnh thường xuất hiện nhiều vào mùa đông, khi thời tiết trở lạnh, trên mọi lứa tuổi, xuất hiện ở cả người có bệnh nền và người không có bệnh nền.

Tình trạng tim ngừng hoạt động đột ngột, ngừng cung cấp máu cho cơ thể như trên được gọi là ngừng tuần hoàn. Người cao tuổi có các bệnh lý về tim mạch và hô hấp như suy tim, nhồi máu cơ tim đã đặt stent, có nguy cơ mắc ngừng tuần hoàn cao. Ngoài ra, người trẻ gồm người chơi thể thao, người có bệnh lý tiềm ẩn mà không biết, có bệnh nhồi máu cơ tim, hoặc tai biến mạch máu não do vỡ phình mạch hoặc người vận động quá sức, cũng có nguy cơ mắc bệnh và có xu hướng tăng lên.

Tỷ lệ cấp cứu ngừng tuần hoàn thành công trên thế giới chỉ 10%, một số khu vực chỉ có 2-3%. Cấp cứu cho người trẻ tuổi có tỷ lệ thành công cao hơn do họ thường không có bệnh nền.

"Cứ 10 ca ngừng tuần hoàn mà cứu được 5 người thôi đã là quá thành công so với mong đợi", bác sĩ Thắng nói.

Bác sĩ giải thích bệnh xảy ra rất nhanh, chỉ vài phút sau khi ngừng tuần hoàn, bộ não sẽ bị tổn thương không thể phục hồi, các cơ quan khác của cơ thể sẽ bị ảnh hưởng nặng nề. Trong khi đó, đa số người ngừng tuần hoàn không được phát hiện sớm, người nhà quá lo lắng nên vội vàng đưa bệnh nhân đi viện.

Theo bác sĩ Thắng, thời gian vàng của cấp cứu ngừng tuần hoàn chỉ có ba phút, cần phải ép tim ngay khi phát hiện bệnh nhân. Nếu cấp cứu ban đầu không tốt, bệnh nhân có thể tử vong hoặc bị tổn thương nặng không thể cứu chữa. Vì vậy cấp cứu ngừng tuần hoàn ngoại viện rất quan trọng, giúp cứu sống bệnh nhân, giảm thiểu nguy cơ biến chứng, ví dụ liệt.

Tuy nhiên, mỗi đối tượng người bệnh có sự khác biệt trong ép tim, sơ cứu. Do đó, bác sĩ Thắng khuyến cáo người dân nên gọi cấp cứu ngay để được người có chuyên môn hỗ trợ khi phát hiện người ngừng tuần hoàn. "Thậm chí, mọi người có thể yêu cầu 115 hướng dẫn để cứu người bệnh", bác sĩ Thắng nói. Ngoài việc được hướng dẫn sơ cứu đúng, nhân viên y tế có thể tư vấn cách di chuyển nạn nhân ra khỏi hiện trường nguy hiểm nếu có.

Bác sĩ cũng khuyên người dân chờ đợi xe cấp cứu và nhân viên y tế đến thay vì gọi taxi đưa người bệnh đi viện, không tự ý di chuyển người ngừng tuần hoàn vì có thể gây thêm tổn thương.

Chi Lê