Khi các nước châu Âu phải tái giãn cách xã hội để đối phó với sự trở lại của Covid-19, Phần Lan chứng kiến cảnh tượng trái ngược. Tỷ lệ lây nhiễm giảm, thái độ của người dân đối với những biện pháp hạn chế còn lại vô cùng tích cực.

Sự chú ý quốc tế đổ dồn vào Thụy Điển, đất nước phản ứng yếu ớt và bị động khi dịch bệnh bùng phát và nhất quyết không thực hiện các phương án giãn cách xã hội phù hợp. Trong khi đó, Phần Lan âm thầm thành công trong việc giữ số ca nhiễm chỉ bằng một phần năm so với mức trung bình châu Âu. Ảnh hưởng của Covid-19 đối với nền kinh tế cực thấp. Tỷ lệ tử vong bình quân đầu người chỉ bằng một phần 10 so với các nước láng giềng khu vực Scandinavia.

Hành động sớm và hiệu quả

Trong hai tuần qua, quốc gia Bắc Âu này ghi nhận 45,7 ca mắc mới trên 100.000 dân, tỷ lệ thấp nhất tại Liên minh châu Âu (EU), theo dữ liệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Đây cũng là nước duy nhất trong khối ghi nhận dịch bệnh có xu hướng suy yếu.

"Tình hình có vẻ đáng lo ngại khi số ca nhiễm tăng nhanh hồi đầu tháng 10. Song rõ ràng là đỉnh dịch đã qua đi", Mika Salminen, chuyên gia dịch tễ hàng đầu Phần Lan, nhận định.

Các quan chức cho rằng thành công này đến từ những hành động nhanh chóng của chính phủ, bao gồm phong tỏa hồi tháng 3, cấm đi lại trong và ngoài thủ đô. Quy định kéo dài hai tháng. Sau đó, xã hội dần mở cửa trở lại, đi kèm với đó là hệ thống sàng lọc và truy vết hiệu quả, thông qua ứng dụng điện thoại thông minh.

"Corona Flash" (tương tự Blue Zone ở Việt Nam) có lượt tải lên tới 2,5 triệu lần ở một quốc gia 5,5 triệu dân. Ứng dụng đã khắc phục được vấn đề quyền riêng tư xảy ra với các sáng kiến tương tự tại Anh và Na Uy. Giống như nhiều nước Bắc Âu, người dân Phần Lan có độ tín nhiệm cao đối với chính quyền. Họ hiếm khi phản kháng các biện pháp của chính phủ.

Không ngại lệnh phong tỏa

Theo nghiên cứu của Nghị viện châu Âu vào tháng 10, người Phần Lan không chỉ đơn thuần tuân thủ các quy định giãn cách, 23% trong số đó cho biết việc phong tỏa đã thực sự cải thiện cuộc sống của họ. Nước này trở thành quốc gia có thái độ tích cực nhất đối với biện pháp hạn chế và phòng ngừa Covid-19.

Lý do là ở một xã hội có tính số hóa cao, việc chuyển đổi sang làm việc từ xa linh động và dễ dàng hơn rất nhiều. Nelli Hankonen, phó giáo sư tâm lý xã hội học, Đại học Helsinki, nhận định: "Cấu trúc của nền kinh tế Phần Lan không đòi hỏi lực lượng lớn lao động tại nơi làm việc".

Tính cách đặc trưng của người dân nước này là kín đáo và yêu thích ở một mình, tạo điều kiện thực hiện giãn cách xã hội thuận lợi hơn. "Trong văn hóa Phần Lan, chúng tôi không quá hòa đồng. Chúng tôi thích một mình và có chút cô lập", ông Hankonen nói.

Tuy nhiên, lệnh phong tỏa vẫn làm trầm trọng vấn đề tâm lý, ảnh hưởng đến một phần năm số người dân nước này - tỷ lệ cao nhất trong Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế.

Tiếp tục mỉm cười

Hiện nay, số người mua sắm và ăn uống trên các đường phố của thủ đô Helsinki gần như tương đương với trước khi Covid-19. Rất ít người đeo khẩu trang, dù nhà chức trách gần đây đã bắt đầu khuyến cáo nên thực hiện biện pháp này.

"Cuộc sống của tôi thực sự không bị ảnh hưởng quá nhiều", Gegi Aydin, một trợ lý chăm sóc sức khỏe tại Helsinki, chia sẻ, dù kế hoạch chuyển nghề sang thiết kế đồ họa của anh đang bị gián đoạn do thiếu cơ hội việc làm. Người đàn ông 36 tuổi cũng thừa nhận anh cẩn trọng hơn rất nhiều trong cuộc sống hàng ngày. "Bạn bè tôi đôi khi không muốn gặp nhau, đây là điều dễ hiểu", anh nói.

Tại quận Punavuori sầm uất của thủ đô, Richard McCormick, chủ một nhà hàng đang treo đèn và vài chậu cây bên trong dãy cabin bằng kính. "Tôi cố làm chúng trông như phòng khách nhà bạn. Mọi người sẽ có trải nghiệm dùng bữa cực kỳ riêng tư", ông nói.

Mức suy giảm của nền kinh tế Phần Lan trong quý II là 6,4%, thấp hơn đáng kể so với mức giảm trung bình của châu Âu là 14%. Nhưng Covid-19 vẫn tàn phá ngành công nghiệp ăn uống. Đất nước đang thực hiện giãn cách khoảng 50%. Các nhà hàng phải đóng cửa sớm. Ông McCormick đã sa thải nhiều nhân viên.

"Chúng tôi phải tìm ra những cách mới để ứng biến trong cuộc sống hàng ngày và tiếp tục mỉm cười", ông nói.

Thục Linh (Theo AFP)