"Ít bác sĩ chọn chuyên ngành tim mạch nhi và phẫu thuật tim mạch vì học quá nhiều, làm quá cực mà lương không bao nhiêu, không nhận được hỗ trợ gì trong thăng tiến nghề nghiệp và thu nhập", PGS.TS.BS Vũ Minh Phúc, nguyên chủ nhiệm Bộ môn Nhi Đại học Y Dược TP HCM, nói tại hội nghị khoa học do Bệnh viện Nhi đồng 2 tổ chức, ngày 28/10.

Theo PGS Phúc, vấn đề quan trọng trong cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe là lực lượng nhân viên y tế. Đây là vấn đề thời sự hiện nay, bởi nhân viên y tế bỏ việc rất nhiều. Việt Nam không có nhiều chính sách hỗ trợ cho thăng tiến nghề nghiệp, hỗ trợ kinh phí đào tạo, nghiên cứu và phát triển năng lực nhân viên y tế. Bác sĩ muốn học thì tự bỏ tiền túi ra đi học, xong cuối cùng về thì lương thấp, hậu quả là dễ nghỉ việc.

"Hầu như các bệnh viện khi nhân viên đi học trong nước thì hỗ trợ học phí 50%, nếu đi học nước ngoài sẽ cắt lương ngay, khi nào về làm việc lại tính sau", bà nói. Mỗi bác sĩ tự lên kế hoạch học tập chứ ngành chưa xây dựng chiến lược. Việt Nam cũng không có hệ thống đào tạo chính quy ngành bác sĩ tim mạch nhi và bác sĩ phẫu thuật tim mạch nhi như nước ngoài, chỉ đào tạo bác sĩ nhi khoa rồi sau đó về bệnh viện, về khoa tim mạch tự học.

Các nước, như Mỹ, đều có chính sách huấn luyện nhân viên y tế chuyên chăm sóc tim bẩm sinh, đa dạng hóa nguồn nhân lực, điều chỉnh đào tạo với số lượng, chất lượng phù hợp nhu cầu sức khỏe cộng đồng. Trong khi đó, ở Việt Nam hiện nay không có thống kê về số bác sĩ chuyên khoa tim mạch, bác sĩ phẫu thuật tim. "Chúng ta không có con số, không biết cái đích cần đạt, thiếu bao nhiêu, cần đào tạo bao nhiêu", PGS chia sẻ.

Một vấn đề được các nước chú trọng là xây dựng chính sách giải quyết vấn đề hành chính trong lực lượng y tế. PGS Phúc cho rằng "đây là vấn đề đau đầu hiện nay", bởi ví dụ đơn giản bác sĩ Việt Nam làm trong bệnh viện công là ở suốt 8 giờ, không được đi đâu hay làm gì khác. Bác sĩ có bệnh thì mổ, nếu không có bệnh nhân thì ngồi chơi. Trong khi đó, ở nhiều nước, một bác sĩ có thể làm nhiều bệnh viện, xong việc chỗ này có thể tranh thủ chạy sang chỗ khác, tận dụng tối đa năng suất chất xám để phục vụ người dân khắp mọi nơi.

Ngành tim mạch, đặc biệt là tim bẩm sinh ngày càng nhiều tiến bộ, khác biệt rất nhiều so với trước. Hiện, bác sĩ có thể chẩn đoán tim bẩm sinh từ trong bào thai, ngay từ lúc 11-12 tuần thai. Khi trẻ sinh ra, có nhiều phương tiện chẩn đoán hình ảnh để hỗ trợ chẩn đoán chính xác hơn. Sự tiến bộ của công nghệ sinh học cũng giúp tìm ra được nguyên nhân gây bệnh. Can thiệp tim mạch cũng ngày càng nhiều kỹ thuật tiến bộ, có thể can thiệp ngay trong bào thai, tỷ lệ thành công cao.

Tuy nhiên, việc quản lý bệnh tim bẩm sinh ở Việt Nam còn nhiều bất cập, hoàn toàn tách biệt giữa người lớn và trẻ em, chưa có sự phối hợp. Với các nước tiến bộ, bệnh nhân mổ nơi nào sẽ được quản lý xuyên suốt cả đời ở nơi đó, được phối hợp liên ngành để chăm sóc toàn diện. Việt Nam cũng không có mạng lưới quản lý trong cộng đồng ở y tế cơ sở, chỉ có các bệnh viện lớn, nên trẻ vùng sâu vùng xa phải đến các thành phố lớn.

Tại hội nghị Nâng cao công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân hồi tháng 8, Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy Nguyễn Tri Thức cho rằng chế độ, chính sách cho nhân viên y tế lạc hậu, chậm thay đổi phù hợp với thực tế hiện nay như phụ cấp trực, phụ cấp phẫu thuật được thực hiện (theo quyết định 73) đã hơn 10 năm nên "không còn phù hợp", không tương xứng với sức lao động của bác sĩ. Phụ cấp chưa được tính đúng, đủ, thu nhập thấp là một trong những lý do căn bản dẫn đến làn sóng nhân viên y tế công bỏ việc thời gian qua.

Lê Phương