Những "điểm sáng" về bình đẳng giới ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi

Kết quả phân tích số liệu tách biệt giới tính trong giai đoạn 2015-2019 trong Báo cáo “Số liệu về phụ nữ và nam giới các dân tộc ở Việt Nam giai đoạn 2015-2019” cho thấy, những thành tựu nổi bật về bình đẳng giới trong các vùng dân tộc thiểu số và miền núi đã được khẳng định.

Đó là tỷ lệ tảo hôn của người dân tộc thiểu số đã giảm 4,7%. Tỷ lệ hộ gia đình dân tộc thiểu số có kết nối internet (Wi-Fi, cáp hoặc 3G) tăng 9,4 lần, từ 6,5% năm 2015 lên 61,3% năm 2019. Thu nhập bình quân một nhân khẩu/tháng của người dân tộc thiểu số năm 2018 đã tăng mạnh 1,8 lần so với năm 2014 và thu nhập trung bình hằng tháng của hộ gia đình dân tộc thiểu số có chủ hộ là nữ luôn cao hơn so với chủ hộ là nam. Tỷ lệ đi học đúng tuổi của trẻ em dân tộc thiểu số tăng 15,2% trong giai đoạn 2015 và 2019. Tỷ lệ người dân tộc thiểu số tham gia bảo hiểm y tế đạt 93,5% trong đó không có sự khác biệt giữa nam và nữ….

Đây là thông tin từ lễ công bố báo cáo “Số liệu về phụ nữ và nam giới các dân tộc ở Việt Nam giai đoạn 2015-2019” và "Tóm tắt chính sách: Các vấn đề giới trong vùng dân tộc thiểu số ở Việt Nam” do Cơ quan Liên hợp quốc về Bình đẳng giới và Trao quyền cho phụ nữ (UN Women) phối hợp Viện khoa học Lao động và Xã hội (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội), Vụ Dân tộc thiểu số (Ủy ban Dân tộc) với sự hỗ trợ tài chính của Đại sứ quán Ireland tại Việt Nam diễn ra ngày 4/8.

Hoạt động được tổ chức nhân kỷ niệm Ngày Quốc tế về Dân tộc thiểu số ngày 9/8.

Nội dung hai báo cáo được công bố gồm số liệu về phụ nữ và nam giới các dân tộc ở Việt Nam giai đoạn 2015-2019, các kết quả phân tích giới và các khuyến nghị chính sách nhằm thúc đẩy bình đẳng giới trong vùng dân tộc thiểu số ở Việt Nam. Các nguồn số liệu, thông tin trong hai báo cáo nói trên được tính toán từ kết quả Điều tra thu thập thông tin về thực trạng kinh tế - xã hội của 53 dân tộc thiểu số ở Việt Nam do Tổng cục Thống kê phối hợp Ủy ban Dân tộc thực hiện năm 2015 và năm 2019.

Hai báo cáo tập trung vào bảy chủ đề chính gồm: Dân số; Cơ sở hạ tầng và tài sản; Lao động, việc làm, thu nhập; Giáo dục và đào tạo; Văn hoá và xã hội; Y tế và vệ sinh môi trường; Cán bộ, công chức là người dân tộc thiểu số.

Cải thiện những rào cản về giới

Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, Báo cáo cũng chỉ rõ một số vấn đề giới ảnh hưởng đến phụ nữ và trẻ em gái vẫn tiếp tục tồn tại trong vùng dân tộc thiểu số và miền núi. Tỷ lệ tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống chung ở 53 dân tộc thiểu số tuy có giảm, tuy nhiên mức giảm chưa đồng đều và cá biệt vẫn tiếp tục tăng trong một số dân tộc.

Báo cáo cũng cho thấy, lao động nữ dân tộc thiểu số làm các công việc không ổn định, dễ bị tổn thương nhiều hơn so với lao động nam dân tộc thiểu số và lao động nữ người Kinh. Tỷ lệ phụ nữ dân tộc thiểu số từ 10-49 tuổi sinh con tại cơ sở y tế đạt 86,4%. Tuy nhiên, vẫn thấp hơn đáng kể so với phụ nữ Kinh là hơn 99%...

Ông Bùi Tôn Hiến, Viện trưởng Viện khoa học Lao động và Xã hội (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) chia sẻ: “Trong cộng đồng người dân tộc thiểu số, phụ nữ và trẻ em gái thường là những đối tượng thiệt thòi hơn về khả năng tiếp cận các cơ hội, các nguồn lực, do các chuẩn mực xã hội áp đặt vị trí thấp kém hơn cho họ, giới hạn họ ở các hoạt động sinh con và sản xuất hộ gia đình. Sự đan xen của nhiều hình thức phân biệt đối xử trên cơ sở giới tính và dân tộc có ảnh hưởng phổ biến nhất.”

Ông Lưu Xuân Thủy, Vụ trưởng Vụ Dân tộc thiểu số (Ủy ban Dân tộc), đánh giá cao các đóng góp kỹ thuật của UN Women và tin rằng, những phân tích về bình đẳng giới ở vùng dân tộc thiểu số là thông tin nền tảng và hữu ích cho các bên liên quan để thiết kế các chính sách và chương trình can thiệp để bảo đảm phụ nữ dân tộc thiểu số không bị bỏ lại phía sau trong quá trình phát triển bền vững của đất nước.

Trưởng đại diện UN Women tại Việt Nam Elisa Fernandez Saenz nhận định, mục tiêu của báo cáo nhằm cung cấp cho các bên liên quan một bức tranh rõ nét hơn về thực trạng bình đẳng giới ở các vùng dân tộc thiểu số ở Việt Nam, vấn đề giới nào đang được Chính phủ giải quyết tốt và vấn đề nào cần tiếp tục nỗ lực can thiệp về cả chính sách và chương trình.

Bà cũng tin tưởng báo cáo này sẽ góp phần lấp khoảng trống về số liệu thống kê giới trong các dân tộc thiểu số Việt Nam và đóng góp vào tiến trình thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội và phát triển bền vững ở các vùng dân tộc thiểu số.

Bà Lisa Doherty, Phó Ban phát triển, Đại sứ quán Ireland tại Việt Nam, nhấn mạnh, trao quyền và hỗ trợ phụ nữ cũng như cộng đồng đóng vai trò then chốt. Chương trình hợp tác giữa Đại sứ quán Ireland với UN Women nhằm bảo đảm các chính sách và chương trình của Chính phủ hỗ trợ dân tộc thiểu số  là ưu tiên trọng tâm của Ireland tại Việt Nam, luôn có sự chú trọng đặc biệt đến các khía cạnh về giới và ưu tiên trao quyền cho phụ nữ.