Hoàng Trúc Nhi và Hoàng Diệu Nhi, 13 tháng tuổi, ở TP HCM, cặp chị em gái sinh đôi dính liền vùng chậu, sắp được mổ tách tại Bệnh viện Nhi đồng Thành phố.

Đây là ca mổ tách dính đầu tiên bệnh viện thực hiện kể từ khi thành lập, năm 2018. Nguồn lực cho ca mổ phức tạp này được huy động từ hơn 60 y bác sĩ, điều dưỡng, nhân viên bệnh viện, phối hợp với 30 chuyên gia đầu ngành từ Bệnh viện Nhi đồng 1 và 2, Chợ Rẫy, Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Mắt, Bệnh viện Xuyên Á và trường Đại học Y dược TP.HCM.

Các chuyên gia đã hội chẩn nhiều lần, ngay từ khi các em mới chào đời, để lên kế hoạch phẫu thuật chi tiết, giảm thiểu nguy cơ biến chứng và tử vong. Ngày 7/6/2019, rời bụng mẹ sau ca mổ bắt thai tuần 33, các em được vận chuyển bằng thiết bị chuyên dụng tới Bệnh viện Nhi đồng TP, được các y bác sĩ theo dõi từ đó.

Trúc Nhi và Diệu Nhi được điều trị ổn định tình trạng suy hô hấp do bệnh màng trong cũng như các bệnh lý liên quan đến trẻ sinh non, nhẹ cân khác. Hai bé được nuôi dưỡng với chế độ hết sức đặc biệt và chuẩn bị kỹ càng, chờ thời điểm thích hợp để tách và tái tạo cơ thể.

Tròn 13 tháng tuổi, hai bé nặng 15 kg, các chỉ số phát triển gần với những trẻ bình thường, đủ điều kiện sức khỏe cần thiết. Các bác sĩ quyết định mổ tách dính, với mục tiêu mang lại cuộc sống hoàn thiện cho cả hai chị em.

Trước phẫu thuật 2 tuần, các bé đã được dự phòng nhiễm khuẩn kỹ lưỡng, uống Amoxcillin mỗi ngày; bôi mũi bằng Mupirocin 2% ngày hai lần; tắm với Chlorhexidine 2% mỗi ngày 7 ngày trước phẫu thuật. Các xét nghiệm cần thiết được thực hiện chặt chẽ, kết quả tốt.

Hai phòng mổ siêu sạch số 11 và 12 cùng phòng hồi sức được cấy không khí, vệ sinh khử khuẩn hàng ngày, chiếu tia UV, sẵn sàng cho cuộc mổ.

Dự kiến mỗi em mất khoảng 250-500 ml máu. Bác sĩ đăng ký 16 đơn vị hồng cầu lắng, 12 đơn vị huyết tương tươi đông lạnh và 12 đơn vị tiểu cầu, dự trù sử dụng cho cả hai bé trong cuộc đại phẫu.

Tiến sĩ, bác sĩ Trương Quang Định, Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố, chỉ huy và trực tiếp phẫu thuật. 93 thành viên chia thành 11 kíp, phụ trách chuyên biệt các công việc gồm gây mê, dụng cụ, phẫu thuật ngoại tổng quát, chỉnh hình, tạo hình, hồi sức, hồi sức trước mổ, chống nhiễm khuẩn, chẩn đoán hình ảnh và điều dưỡng.

Ca phẫu thuật dự kiến kéo dài 8-12 tiếng, chia thành giai đoạn gây mê và ba thì phẫu thuật. Các công đoạn được phân chia tỉ mỉ, nhằm thực hiện chính xác và nhanh chóng, tối ưu hóa thời gian. Tư thế nằm tốt nhất của bệnh nhi trong từng thì được phân tích, đánh giá kỹ, nhằm đảm bảo hai bé an toàn.

Ca phẫu thuật bắt đầu lúc 6h sáng mai, khi bệnh nhân được chuyển vào phòng mổ, nằm sấp đặt thông tiểu, khâu hậu môn, đo vẽ các đường rạch da. 7h30, kíp gây mê tiến hành gây mê nội khí quản, sát trùng phẫu trường, kê tư thế chuẩn cho hai bệnh nhi.

Ở thì thứ nhất, dài 2 tiếng, hai bệnh nhi nằm ngửa. Dựa trên phân bố mạch máu, phẫu thuật viên tiêu hóa tiến hành chọn lọc, tách đường tiêu hóa. Phẫu thuật viên tiết niệu sẽ chọn giữ lại bàng quang và cơ quan sinh dục bên phải mỗi bé, tách rời các bàng quang, các cơ quan sinh dục về hai phía.

Thì hai, dài khoảng 2 tiếng, hai bệnh nhi được xoay nằm nghiêng về bên trái 60%, chuẩn theo Diệu Nhi. Phẫu thuật viên tiêu hóa và niệu phối hợp rạch da đường tầng sinh môn. Việc tách rời hoàn thành. Trúc Nhi sẽ được chuyển sang phòng mổ siêu sạch số 12. Ekip chính chia đôi đội ngũ, tiến hành tái tạo các bộ phận thiếu cho từng em.

Thì ba, dự kiến trong 4 tiếng, và rất phức tạp, là giai đoạn tái tạo, sắp xếp lại xương và các cơ quan vùng bụng cho hai bé. Lúc này, bệnh nhi nằm ngửa. Các phẫu thuật viên chỉnh hình tiến hành tách khung chậu, xoay và khép xương chậu, hai chân đúng hướng, băng thun cố định chân. Bàng quang, tử cung và phần phụ được xoay vào đúng vị trí ở ổ bụng.

Phẫu thuật viên tiếp tục cố định khớp mu, tạo hậu môn tạm, đóng cân cơ thành bụng, khép da hoàn chỉnh và bó bột cố định. Nếu suôn sẻ như kế hoạch, phẫu thuật kết thúc lúc 18 giờ, bệnh nhân được chuyển tới phòng hồi sức.

Hậu phẫu, bệnh nhi được theo lâm sàng, cận lâm sàng sát sao. Các bác sĩ cũng vạch sẵn các biến chứng có thể xảy ra và phương hướng xử lý. Theo y văn, tỷ lệ sống cả hai bé ở các ca tương tự đạt 74%.

Trường hợp dính vùng bụng chậu theo kiểu ischiopagus tetrapus (quadripus) trong song sinh dính liền như Trúc Nhi và Diệu Nhi cực kỳ hiếm gặp, chỉ 6% số ca dính. Theo ước tính trên thế giới, tỷ lệ song sinh dính nhau là 1 trên 200.000 trẻ sinh sống.

Thư Anh